Relacja z X Europejskiego Kongresu Gospodarczego: Perspektywy polskiej chemii

Kierunki rozwoju polskiej branży chemicznej były jednym z wiodących tematów omawianych podczas drugiego dnia X Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach. W panelu „Przyszłość polskiej chemii” wziął udział Tomasz ZIeliński – prezes Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego.### Dyskusję poprowadziła mec. Iga Lis partner z kancelarii CMS, Lider Zespołu Sektora Chemicznego, a w rozmowie uczestniczyli również Janusz Wiśniewski wiceprezes Krajowej Izby Gospodarczej, Zbigniew Warmuz prezes zarządu Synthos SA, Igor Korczagin dyrektor ds. badań i rozwoju w PCC Rokita SA oraz Marek Jagieła dyrektor Działu Sprzedaży Chemii Przemysłowej, Działu Rozwoju Rynku w BASF Polska.

Iga Lis rozpoczynając panel pytała swoich rozmówców m.in. o główne trendy rozwojowe światowej chemii, a także jak na tle dominujących rynków chemicznych w tym amerykańskiego i kanadyjskiego, jak również bardzo prężnie rozwijającego się rynku azjatyckiego wypada rynek europejski (ze szczególnym uwzględnieniem rynku polskiego) i jakie są jego atuty oraz potencjalne możliwości.

Z dyskusji wynikało, że przemysł chemiczny w Europie znajduje się w niezwykle trudnej sytuacji, gdyż brakuje mu taniego surowca, a zatem wiodącą tendencją na rynkach jest przenoszenie przez koncerny międzynarodowe produkcji chemii wielotonażowej poza rynek Unii Europejskiej, w kierunku źródeł wydobycia. Rozmówcy wskazywali tutaj przede wszystkim kraje afrykańskie, do których przenoszona jest produkcja i szereg nowych inwestycji z tego sektora. Przykładem rynku o niezwykłym potencjale, na który powołał się Janusz Wiśniewski, jest Algieria. Jednocześnie odnosząc się do perspektyw rynku europejskiego eksperci podkreślili, że największym jego atutem i szansą na wzrost inwestycji w takich krajach jak Polska, jest w szczególności rozwój chemii wysoko specjalistycznej i wykorzystanie ogromnego potencjału wysoko wykwalifikowanej kadry w tym sektorze. Jako przykład tego typu inwestycji wskazano m.in. inwestycję BASF obejmującą znaczne zwiększenie mocy produkcyjnych w fabryce katalizatorów samochodowych w Środzie Śląskiej poprzez rozbudowę i zwiększenie zatrudnienia w tym zakładzie.

Wiodącym tematem dyskusji były również kwestie wyzwań przed polskim przemysłem chemicznym związanych z narzuconymi przez Unię Europejską licznymi regulacjami, które mają bardzo negatywny wpływ na zachowanie konkurencyjności sektora chemii w Europie. Jako przykład regulacji, którym branża chemiczna musi stawić czoło, paneliści wskazali w szczególności liczne przepisy na poziomie europejskim i polskim obejmujące m.in. unijny pakiet dotyczący gospodarki w obiegu zamkniętym (circular economy), jak również nowe regulacje i wymogi środowiskowe (w tym związane z konkluzjami BAT). Nie bez znaczenia dla branży jest również nowo uchwalone prawo wodne obowiązujące w Polsce od 1 stycznia 2018 r., przyjęte w związku z koniecznością dostosowania polskich przepisów do norm unijnych, w szczególności w celu pełnej implementacji dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 października 2000 r. (tzw. „Ramowej Dyrektywy Wodnej”) oraz związane z nim liczne kontrowersje i niejasności dotyczące nowego systemu tzw. opłat za usługi wodne (np. pobór wody i odprowadzanie ścieków), które będą się wiązać ze zwiększeniem kosztów gospodarowania wodami dla wielu przedsiębiorców sektora chemicznego. Uczestnicy dyskusji zwrócili również uwagę, że istotny wpływ na sektor polskiej chemii może mieć także szereg nowych regulacji dla branży energetycznej takich jak np. przyjęta ustawa o rynku mocy, brak planów na wprowadzenie systemu wsparcia dla kogeneracji w odniesieniu do auto-producentów, czy też nowe regulacje związane z tzw. „pakietem zimowym”. W konsekwencji wprowadzenie powyższych regulacji i wymogów będzie rodzić koszty dla branży chemicznej, a zatem może mieć to negatywne przełożenie na konkurencyjność przedsiębiorstw chemicznych działających na polskim rynku.

Wśród dyskutowanych tematów, pojawiła się również kwestia polityki surowcowej Polski. W kontekście licznych zapowiedzi sporządzenia takiej polityki, eksperci zasygnalizowali potrzebę jej szybkiego przygotowania w szczególności z uwagi na to, że jej brak znacznie utrudnia analizę przyszłości zaopatrzenia surowcowego polskiej chemii. Podsumowując panel, uczestnicy podkreślili, że pomimo, iż sektor chemiczny znajduje się w bardzo trudnym momencie ze względu na uwarunkowania surowcowe czy też hiper-regulacje, to wydaje się, że innowacje w sektorze i rozwój wykwalifikowanej kadry to droga, która powinna być obrana w kształtowaniu przyszłości sektora.