Cyrkularna przyszłość tworzyw sztucznych – głos przemysłu chemicznego w europejskiej debacie

Tworzywa sztuczne mają kluczowe znaczenie dla europejskiego przemysłu. Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC) od dawna podkreśla, że dla zapewnienia pełnej skuteczności gospodarki o obiegu zamkniętym recykling chemiczny powinien być rozwijany równolegle z recyklingiem mechanicznym. Nadal jednak istnieją istotne wyzwania w zakresie m.in. odpowiednich ram prawnych oraz braków infrastrukturalnych. Najważniejsze potrzeby w tym obszarze zostały przedstawione w stanowisku pt. “Advancing plastic recycling in Europe”, opublikowanym przez Europejską Sieć Regionów Chemicznych (ECRN), którego Członkiem jest PIPC.

W stanowisku ECRN uznaje, że rozwój recyklingu tworzyw sztucznych jest kluczowym filarem realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu i gospodarki o obiegu zamkniętym. Wśród postulatów znalazły się m.in. kwestie dotyczące:

• Stworzenia jasnych, zharmonizowanych ram polityki w zakresie recyklingu mechanicznego i chemicznego.
• Dostosowania wsparcia dla MŚP, które stanowią trzon europejskiego sektora chemicznego i często napotykają bariery w zakresie zasobów przy wdrażaniu technologii o obiegu zamkniętym.
• Zintegrowanych inwestycji w infrastrukturę zbiórki, sortowania i recyklingu, które wykorzystują sztuczną inteligencję i systemy oparte na czujnikach.
• Zaktualizowania norm i wytycznych dotyczących projektowania z myślą o recyklingu, które są zgodne z rozwojem nowych materiałów, takich jak tworzywa sztuczne pochodzenia biologicznego i biodegradowalne.

Pełne stanowisko ECRN zostało opublikowane na stronie: ECRN position paper “Advancing plastic recycling in Europe” – European Chemical Regions Network (ECRN).

Gospodarka cyrkularna w Manifeście Polskiej Chemii

Polska Izba Przemysłu Chemicznego w pełni popiera stanowisko ECRN, uznając jego znaczenie dla rozwoju polskiego i europejskiego przemysłu chemicznego. Zbieżne priorytety znajdują odzwierciedlenie w opublikowanym w czerwcu 2024 r. Manifeście Polskiej Chemii, w którym jednym z kluczowych filarów jest gospodarka cyrkularna. W tym kontekście Izba apeluje m.in. o:

1. Uznanie technologii recyklingu chemicznego jako komplementarnej do recyklingu mechanicznego. Stworzenie odpowiednich ram regulacyjnych, wprowadzenie ułatwień i uproszczeń w procesie pozyskiwania decyzji.
2. Promowanie i wsparcie rozwoju rynku paliw węglowych pochodzących z recyklingu w ramach realizacji celów polityki dotyczących dywersyfikacji źródeł energii i obniżania emisyjności.
3. Usprawnienie mechanizmu zbiórki i segregacji odpadów z tworzyw sztucznych na rynku krajowym oraz stworzenie mechanizmu promującego przerób/odzysk/regenerację odpadów na terenie kraju.
4. Promowanie zasad gospodarki obiegu zamkniętego w zakresie postępowania z odpadami. Zwiększenie świadomości konsumentów na temat różnic w oznakowaniu biotworzyw, zarówno na etapie zakupu produktu, jak również na etapie jego segregacji, odzysku i utylizacji.
5. Reformę przepisów zwiększających efektywność funkcjonowania rynku gospodarki odpadami, realnie wdrażających zasady GOZ.
6. Wprowadzenie dedykowanego finansowania oraz systemu zachęt np. ulg podatkowych dla podmiotów wdrażających technologie cyrkularne, czyli np. zwiększające efektywność wykorzystania zasobów naturalnych, minimalizujące powstawanie odpadów, promujące dalsze wykorzystanie odpadów.

Postulaty te, w szczególności dotyczące rozwoju recyklingu chemicznego, zostały również przekazane przez Izbę w liście do Przewodniczącej Komisji Europejskiej, Ursuli von der Leyen, na zakończenie polskiej prezydencji w Radzie UE w czerwcu 2025 r. PIPC podkreśliła w nim potrzebę stworzenia stabilnych i przejrzystych ram prawnych dla tej technologii, które zapewnią zgodność z unijnymi regulacjami oraz umożliwią efektywne finansowanie inwestycji cyrkularnych.

PIPC będzie kontynuować aktywne wsparcie wdrażania rozwiązań gospodarki o obiegu zamkniętym – zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim.