Europa w cieniu reszty świata – przyszłość przemysłu chemicznego w obliczu taniej konkurencji

4-5 listopada 2024 r. w Warszawie odbył się X Ogólnopolski Szczyt Gospodarczy. Dr inż. Tomasz Zieliński, Prezes Zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego, wziął udział w debacie „Gospodarka – bezpieczeństwo i rozwój”. Moderatorem rozmowy był Kazimierz Krupa, Dyrektor Zarządzający, DRAWBRIDGE Czupryńska i Wspólnicy Sp. k.

Dr inż. Tomasz Zieliński przedstawił trudną sytuację europejskiego przemysłu chemicznego na tle globalnej konkurencji. Zwrócił uwagę, że Europa stoi przed istotnym wyzwaniem, gdyż rosnąca produkcja chemiczna, nie tylko w Chinach, lecz także np. w Indiach, oraz sprzyjające warunki ekonomiczne w USA, stawiają pod znakiem zapytania zdolność Unii Europejskiej do utrzymania pozycji na światowym rynku. Podkreślił, że raport Draghiego, choć nie wnosi zupełnie nowych informacji, bardzo trafnie diagnozuje główne problemy przemysłu europejskiego: wysokie koszty energii, wymagające regulacje oraz napływ tańszych produktów z regionów o mniej rygorystycznych przepisach.

Sytuacja branży chemicznej na świecie

W pierwszej połowie 2024 r. branża chemiczna globalnie odnotowała wzrost produkcji chemicznej o ok. 6%. W dużej mierze jest to jednak zasługa produkcji chińskiej, która z roku na rok wzrosła aż o 10%. Europa natomiast pozostaje w tyle, notując jedynie 3-3,5% wzrostu po spadku o 8,5% w 2023 r. Choć europejski sektor chemiczny wykazuje oznaki odbudowy, nie przekłada się to na realne odzyskanie konkurencyjnej pozycji na rynku światowym. Dysproporcja w stosunku do dynamicznie rozwijających się rynków azjatyckich jest coraz bardziej widoczna. Efektem tego jest napływ tanich produktów, który zmusza europejskich, w tym polskich, producentów do mierzenia się z intensywną konkurencją i presją cenową.

Prezes Zieliński zwrócił uwagę na to, że choć polski przemysł chemiczny zmaga się z podobnymi wyzwaniami jak inne kraje europejskie, to odnotował wzrost produkcji o 10% w pierwszym półroczu 2024 r. w stosunku do roku poprzedniego. Na tle sytuacji w Niemczech, Włoszech czy Francji można uznać to za pozytywny rezultat. Jednak, mimo tych względnie korzystnych wyników, sytuacja Polskiej Chemii wciąż pozostaje trudna. Obecny wzrost produkcji w Polsce nie jest na tyle silny, aby wyrównać straty z poprzednich lat bowiem wciąż nie udało się osiągnąć poziomu z 2021 i 2022 r.

Działania Unii Europejskiej na rzecz przemysłu chemicznego

Prezes Zarządu PIPC przypomniał, że skala wyzwań stojących przed branżą chemiczną wymaga zdecydowanych działań. Wskazał również, że raport Draghiego, opublikowany został na chwilę przed nominacją nowych unijnych komisarzy, a więc powinien wpłynąć na przyszłe decyzje regulacyjne tak, aby mogły one skutecznie wspierać m.in. przemysł chemiczny. Zaznaczył, że w nadchodzących dokumentach, takich jak Net-Zero Industry Act, Circular Economy Act czy specjalnym pakiecie wsparcia dla przemysłu chemicznego, powinny znaleźć się konkretne działania, mające na celu odbudowę konkurencyjności europejskiego przemysłu.

Ekspert podkreślił, że ochrona rynku jest kwestią kluczową. Jak wskazał, innowacyjność jest fundamentem odbudowy konkurencyjności, jednak wdrażanie nowych rozwiązań pozostaje nieskuteczne, jeśli produkty europejskie są wypierane przez tańszą ofertę z krajów o niższych kosztach produkcji, łagodniejszym obłożeniu regulacyjnym i niższych standardach środowiskowych. W pierwszej kolejności potrzebne są skuteczne środki ochronne, które pozwolą na stabilizację rynku europejskiego. Dopiero po tym będzie możliwe efektywne wdrażanie innowacji oraz realizowanie celów związanych z gospodarką cyrkularną i transformacją energetyczną.

Debata „Gospodarka – bezpieczeństwo i rozwój” z udziałem Prezesa Zielińskiego: