Podsumowanie spotkania Klastra Europy Środkowej. PIPC organizatorem

17-18 kwietnia 2024 roku w Zgorzelcu odbyło się spotkanie przedstawicieli Klastra Europy Środkowej (CE). Polska Izba Przemysłu Chemicznego w ramach The National Association Board w Europejskiej Radzie Przemysłu Chemicznego (Cefic) jest liderem Klastra Europy Środkowej, w skład którego wchodzi 7 krajów Europy Środkowej (Czechy, Słowacja, Węgry, Bułgaria, Chorwacja, Rumunia i Polska), a Prezes Zarządu PIPC, dr inż. Tomasz Zieliński, kieruje pracami Klastra. Głównym celem spotkania była wymiana doświadczeń i możliwość omówienia krajowych i regionalnych wyzwań oraz strategii rozwoju w kontekście europejskiej polityki chemicznej. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Polski, Rumunii, Czech, Słowacji i Węgier oraz Serbii.

Spotkaniu przewodniczył Prezes Zarządu PIPC dr inż. Tomasz Zieliński, który w pierwszej części posiedzenia zaprosił uczestników do dyskusji nad wyzwaniami i szansami, przed którymi stoi przemysł chemiczny w obliczu dynamicznie zmieniającego się otoczenia politycznego. W ramach dyskusji uczestnicy zgodzili się, że jest to przełomowy moment dla europejskiego przemysłu chemicznego, a ustalany obecnie program strategiczny Komisji Europejskiej na lata 2024–2029 daje nadzieję na zatrzymanie trendów mogących doprowadzić do znacznej deindustrializacji Europy i rewizję strategii realizacji założeń Europejskiego Zielonego Ładu. W trakcie dyskusji rozważano potrzeby i sposoby wsparcia przemysłu chemicznego oraz rolę coraz głośniej wybrzmiewającego apelu o tzw. “Industrial Deal”, który ma wesprzeć przemysł w realizacji ambitnych celów polityki klimatycznej i przyczynić się do zwiększania konkurencyjności Europy. Członkowie Klastra wymienili się doświadczeniami związanymi z rolą stowarzyszeń we wsparciu krajowej administracji w sprawowaniu prezydencji w ramach UE oraz organizacji wydarzeń towarzyszących, co było szczególnie istotne w kontekście zbliżającej się prezydencji węgierskiej oraz polskiej. Zwłaszcza na Polsce, jako kraju rozpoczynającym nowy cykl trio prezydencji polskiej, duńskiej i cypryjskiej, spoczywać będzie odpowiedzialność za poszukiwanie konsensusu między różnymi priorytetami i interesami różnych środowisk.

W kolejnej części spotkania przedstawiciele regionu omówili również nowe wyzwania rynkowe, w tym konieczność ochrony rynku przed importem nawozów z Rosji i Białorusi oraz szanse wynikające z harmonizacji strategii przejścia na bardziej zrównoważone chemikalia zgodnie z europejską ścieżką transformacji. Istotnym elementem dyskusji były również techniczne aspekty związane z działaniami regulacyjnymi trwającymi w ramach Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA), w tym włączenia melaminy do załącznika XIV REACH, uznanie fosforanu trifenylu (TPP) za substancję stwarzającą szczególne zagrożenie (SVHC), czy też przygotowywania uniwersalnego ograniczenia dla mającej szerokie zastosowanie grupy 10 000  substancji perfluoroalkilowych (PFAS). Wspomniane przykłady stworzyły okazję do zidentyfikowania obszarów wspólnych działań oraz pogłębionej dyskusji nad przyszłą rewizją rozporządzenia REACH i koniecznością uwzględnienia w niej praktycznych postulatów branży.  

W drugiej części dnia przedstawiciele BASF, w ramach prowadzonego przez siebie warsztatu, podzielili się z uczestnikami praktycznymi doświadczeniami związanymi z implementacją Strategii CSS (Strategia ds. zrównoważonych chemikaliów), w tym m.in. wyzwaniami związanymi z zakończoną rewizją Rozporządzenia ws. klasyfikacji i oznakowania (CLP), stanowiącego fundament europejskiej legislacji chemicznej.

Drugiego dnia spotkania uczestnicy mieli okazję odwiedzić nowoczesny i zrównoważony zakład BASF w Schwarzheide. Wizyta ta i bezpośrednie spotkanie z ekspertami były szansą na praktyczne zapoznanie się z innowacyjnymi rozwiązaniami wprowadzanymi przez BASF oraz głębsze zrozumienie, jak można efektywnie mierzyć się z wyzwaniami zrównoważonego rozwoju w praktyce przemysłowej.

Wnioski i dalsze działania

Spotkanie Klastra Europy Środkowej było nie tylko platformą wymiany wiedzy i doświadczeń, ale również okazją do zacieśniania współpracy między izbami chemicznymi w regionie. Uczestnicy podkreślali znaczenie wzmacniania wspólnych działań rzeczniczych w obszarach, w których zidentyfikowano wyzwania istotne dla całego regionu, takie jak potrzeba nałożenia sankcji na rosyjskie i białoruskie nawozy, proces autoryzacji melaminy, czy uniwersalne ograniczenie dla PFAS.

Spotkanie zakończyło się potwierdzeniem chęci do dalszej współpracy w celu wspierania zrównoważonego rozwoju przemysłu chemicznego w regionie. Wydarzenie to stanowiło kolejny krok w kierunku budowania silniejszej i bardziej zintegrowanej europejskiej branży chemicznej.