Bezkosztowy start w zieloną energię – czy to w ogóle możliwe? Wsparcie polskich przedsiębiorstw chemicznych na drodze transformacji energetycznej – webinar Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego i Luneos.

Polska branża chemiczna, podobnie jak inne sektory przemysłowe, mierzy się  z redukcją emisji gazów cieplarnianych oraz adaptacją do przepisów i wymogów klimatycznych na poziomie krajowym i unijnym. Obejmuje to przestawienie się na zielone źródła energii, poprawę efektywności energetycznej procesów produkcyjnych i wdrażanie innowacyjnych technologii. Jednym z najsilniejszych hamulców są wysokie koszty, które jednak można skutecznie obniżyć. Trzeba tylko wiedzieć, po jakie rozwiązania sięgnąć. 

Transformacja energetyczna – między trendem a koniecznością

Podczas gdy świat zmaga się z bezprecedensowymi wyzwaniami klimatycznymi, transformacja energetyczna przestaje być tylko wyborem nowoczesnych przedsiębiorstw, ale staje się absolutną koniecznością. Ta globalna przemiana, skupiająca się na przejściu od paliw kopalnych do odnawialnych źródeł energii,  jest napędzana przez innowacje technologiczne, polityczne zaangażowanie liderów oraz rosnącą świadomość społeczną. Najnowsze trendy, takie jak rozwój technologii magazynowania energii, wzrost wydajności paneli słonecznych i turbin wiatrowych, a także zintegrowane podejście do inteligentnych sieci energetycznych, rysują obiecującą przyszłość. Jednakże transformacja  napotyka na liczne wyzwania, w tym konieczność zwiększenia inwestycji, zapewnienia stabilności sieci przesyłowych oraz przezwyciężenia barier regulacyjnych i społecznych. Odpowiedzią na te wyzwania są zdecydowane  działania w wielu obszarach działalności firm – od obszarów zarządzania, przez finanse, na technologiach kończąc. Czy transformacja energetyczna zawsze musi oznaczać dla firm olbrzymie koszty? Czy można przeprowadzić ją bez własnych nakładów finansowych? Na to pytanie poszukiwano odpowiedzi podczas spotkania poświęconego nowym strategiom i modelom finansowania w erze transformacji energetycznej w Polsce. Webinar pt. „Transformacja energetyczna Polskiej Chemii bez kosztów na start” zorganizowany został przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego i firmę członkowską Luneos 26 marca 2024 roku. Wydarzenie miało formułę rozmowy eksperckiej. Ze Zbigniewem Prokopowiczem, Prezesem Zarządu spółki, uznanym strategiem biznesowym i ekspertem w dziedzinie odnawialnych źródeł energii (OZE) rozmawiał dr inż. Tomasz Zieliński, Prezes Zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego.

Bezkosztowy start w zieloną energię – czy to w ogóle możliwe?

Transformacja energetyczna dla polskich firm wiąże się z koniecznością adaptacji do nowych realiów rynkowych, środowiskowych i regulacyjnych. Koszty i wyzwania dla krajowych przedsiębiorców  mogą być szczególnie odczuwalne z uwagi na dotychczasowe silne uzależnienie gospodarki od węgla. W jaki sposób przedsiębiorstwa mogą skutecznie wdrożyć technologie oparte o energię odnawialną bez ryzyka utraty płynności finansowej? Skąd pozyskać środki na zielone inwestycje? Na te potrzeby odpowiada  firma Luneos, która pomaga polskim przedsiębiorcom zmniejszyć koszty energii bez ponoszenia kosztów inwestycyjnych. Jak przekonuje Prezes spółki, Zbigniew Prokopowicz, transformacja energetyczna odbywa się w oparciu o innowacyjny model finansowania bez konieczności ponoszenia dodatkowych nakładów inwestycyjnych na starcie.

— Luneos, wspiera polskie firmy, zwłaszcza przemysłowe, w transformacji energetycznej. Przychodząc do firmy, najczęściej obserwujemy wysokie zużycie energii i koszty jej zużycia, znaczną emisję CO2, a także zmienności oraz niekorzystny rating ESG. Staramy się przeanalizować, gdzie można zaoszczędzić energię. Często firmy, które spotykam, mają już pewne swoje pomysły, ale i tak jesteśmy w stanie im pomóc. Niejednokrotnie dobrą alternatywą jest zamiana drogich źródeł energii na instalacje autokonsumpcyjne. Najczęściej proponujemy źródła odnawialne, które mają niski koszt krańcowy. Nie są one niestety w pełni stabilne. Mają określony profil związany z radiacją albo wiatrem. Staramy się dopasować te instalacje do profilu zużycia przedsiębiorstwa — powiedział Zbigniew Prokopowicz, szef Luneos. I dodał: — Mamy w naszej ofercie sprzedaż zielonej energii z naszych własnych źródeł wytwórczych. Oprócz tego, że proponujemy rozwiązania „za licznikiem”, jesteśmy również firmą, która buduje, eksploatuje i produkuje zieloną energię na własnych tzw. utility-scale – obiektach fotowoltaicznych i wiatrowych. Na koniec dnia udaje się wraz z klientem zmniejszyć zużycie energii, zredukować emisyjność, osiągnąć znaczne korzyści finansowe, poprawić kwestię zmienności, a także odbiór w ramach ESG. Wszystko to robimy w formule ”as a service”. Jest to swego rodzaju długoterminowy wynajem z opcją odkupu na koniec umowy. To my zajmujemy się serwisem i eksploatacją oraz dajemy na to gwarancję.

Polska Chemia w obliczu wyzwań. Kosztow(n)a strona transformacji

W sercu debaty o transformacji energetycznej w Polsce leży kwestia kosztów – nieodłączny i często dominujący element każdej dyskusji na ten temat. Transformacja energetyczna, choć niezbędna dla przyszłości środowiskowej i energetycznej kraju, niesie ze sobą znaczne wydatki. Szczególnie w kontekście polskiego rynku energetycznego, gdzie sektor chemiczny, jako jeden z głównych konsumentów energii, stoi przed wyjątkowymi wyzwaniami. Branża, ze względu na swoje wysokie  zapotrzebowanie na energię, jest szczególnie wrażliwa na wszelkie zmiany cen i dostępności zasobów energetycznych. W obliczu rosnących cen uprawnień do emisji CO2 i presji na redukcję śladu węglowego polskie przedsiębiorstwa chemiczne muszą zmagać się z dodatkowymi obciążeniami finansowymi. Jednocześnie, rządowe i unijne programy wsparcia oferują pewne ulgi, które mogą pomóc firmom w pokryciu części kosztów przejścia na bardziej zrównoważone źródła energii. Niemniej jednak, dla wielu przedsiębiorstw pierwsze  inwestycje w nowe technologie i infrastrukturę energetyczną pozostają główną barierą. Ostatecznie, mimo że transformacja energetyczna jest kosztowna i wymaga znacznych nakładów finansowych na początku, jest to inwestycja w przyszłość, która może zapewnić długoterminową stabilność energetyczną i konkurencyjność na rynku. Jak zatem, z punktu widzenia kosztowego, będzie wyglądała sytuacja na rynku energetycznym w Polsce w najbliższych latach?

— Obecnie obserwujemy, że zużycie energii w przemyśle w całej Europie znacząco spadło. Mniejsze zużycie, przy określonej podaży, oznacza cenę określaną jako koszt najdroższej megawatogodziny, która bilansuje popyt z podażą. Mówimy o koszcie krańcowym, w związku z czym ceny energii są tanie — wyjaśnił ekspert. Przyszłość nie rysuje się niestety w optymistycznych barwach.

Według prognoz, w najbliższych latach możemy spodziewać się stabilizacji cen energii elektrycznej. Jest to efekt wykorzystania paliw kopalnych, które stopniowo będą zastępowane przez źródła odnawialne w miksie energetycznym. Oczekuje się, że rosnący udział energii odnawialnej będzie skutkował obniżeniem cen. Jednakże perspektywy dotyczące innych kosztów związanych z energetyką są mniej optymistyczne. Polska stoi przed koniecznością dokonania znaczących inwestycji na rozbudowę i modernizację infrastruktury energetycznej, aby dostosować się do zmieniającego się miksu energetycznego. Prognozuje się, że do 2035 roku udział energii odnawialnej w polskiej energetyce osiągnie 60-70%, podczas gdy źródła konwencjonalne będą stanowić 30-40%. Realizacja tego celu wymagać będzie ogromnych nakładów inwestycyjnych, szacowanych na 130 miliardów złotych do 2030 roku dla sieci dystrybucyjnej oraz dodatkowych 30 miliardów złotych na rozbudowę sieci przesyłowej. Łączna kwota inwestycji wyniesie zatem około 160 miliardów złotych w ciągu najbliższych kilku lat. Skutkować to będzie wzrostem kosztów związanych z dystrybucją i opłatami mocowymi, które w ujęciu realnym mogą zwiększyć się o około 50%, a w ujęciu nominalnym – potencjalnie podwoić.

Rola środków z KPO w procesie transformacji polskiej branży chemicznej

Finansowanie niezbędnych inwestycji oraz wdrożenie procesu transformacji energetycznej w Polsce wymaga kompleksowego podejścia, które uwzględnia zarówno krajowe, jak i międzynarodowe źródła finansowania. Kluczowy instrument finansowy, mający na celu wspieranie reform i inwestycji w państwach członkowskich UE, stanowi Krajowy Plan Odbudowy (KPO). Wykorzystanie przyznanych w ramach tego planu środków umożliwi Polsce m.in. finansowanie przedsięwzięć związanych z transformacją energetyczną, w tym rozwój zielonych źródeł energii, modernizację infrastruktury energetycznej oraz zwiększenie efektywności energetycznej. Dostęp do funduszy KPO może znacząco zmniejszyć ciężar finansowy dla firm, a także przyczynić się do szybszego postępu w realizacji kluczowych projektów transformacyjnych.

— Jeżeli mówimy o finansowaniu inwestycji bez angażowania przez firmy własnego kapitału, KPO daje taką możliwość. W pierwszej kolejności środki z KPO zostaną przeznaczone na sieć energetyczną. Nie wiemy jeszcze, ile środków i na co dostaną firmy. Kierunkowo KPO ma wspierać wszystko to, co związane jest z magazynowaniem energii i transformacją energetyczną przedsiębiorstw, szczegóły nie są jednak wciąż sprecyzowane – zauważył Prezes spółki Luneos.

Transformacja energetyczna na przykładzie polskich przedsiębiorstw. Jak abonamentowy model Luneos wpływa na funkcjonowanie firm?

Luneos posiada bogate doświadczenie w obszarze współpracy z branżą chemiczną. Działanie spółki opiera się na modelu “as a service”, co oznacza, że firmy nie są zobligowane do inwestowania własnego kapitału na starcie.

— Początkowo analizujemy profil zużycia, konsumpcję oraz koszty energii przedsiębiorstwa. Naszym celem jest znalezienie rozwiązań umożliwiających redukcję zużycia energii oraz umożliwienie firmie chemicznej na produkcję energii „za licznikiem” na własne potrzeby, co eliminuje opłaty dystrybucyjne. Implementujemy te rozwiązania, finansując je sami, z możliwością zawarcia umowy na okres od 5 do 15 lat. W tym czasie zapewniamy pełne wsparcie, gwarantując prawidłową eksploatację systemu. Najczęściej stosowane przez nas rozwiązania to fotowoltaika, kogeneracja na gazie, pompy ciepła, biomasa oraz magazyny energii. Dzięki temu technologicznemu miksowi możemy dostosować najlepsze dostępne technologie do potrzeb klienta. Po zakończeniu umowy, instalację przekazujemy firmie za symboliczną złotówkę. Takie rozwiązanie przynosi znaczące oszczędności i nie wymaga inwestycji kapitałowych ze strony naszych klientów, co pozwala im skupić się na podstawowej działalności — zadeklarował podczas spotkania Zbigniew Prokopowicz. Zapytany o wpływ modelu abonamentowego na funkcjonowanie firm, nie ma wątpliwości, że jest on pozytywny. Obecnie zakup energii z sieci jest traktowany jako koszt operacyjny, co oznacza, że wpływa on na zmniejszenie EBITDA. Model abonamentowy, określany jako “as a service” czy długoterminowy wynajem, z perspektywy międzynarodowych standardów rachunkowości, jest rozumiany analogicznie do leasingu.

Możliwości, jakie otwierają się przed polskimi przedsiębiorstwami chemicznymi w kontekście wykorzystania odnawialnych źródeł energii do ulepszania ich procesów produkcyjnych, są obiecujące. Kombinacja instalacji fotowoltaicznych z energetyką wiatrową stanowi efektywne rozwiązanie w zakresie zrównoważonego zaopatrzenia w energię. Profil produkcyjny paneli słonecznych, który jest najwyższy w ciągu dnia, uzupełnia się z generacją energii z wiatru, często intensywniejszą w nocy lub w innych porach dnia, kiedy nasłonecznienie jest niższe. Dzięki temu połączeniu firmy mogą uzyskać stabilniejsze i bardziej przewidywalne źródło energii, minimalizując ryzyko przestojów związanych z warunkami pogodowymi.

Jak zauważył w rozmowie szef Luneos, zawarcie umowy na zakup energii wiatrowej dodatkowo wzmacnia bezpieczeństwo energetyczne przedsiębiorstwa. Takie umowy, znane jako PPA (Power Purchase Agreement), gwarantują firmie stałą cenę i dostępność zakupionej mocy przez określony czas, co umożliwia lepsze planowanie kosztów i zapewnia ochronę przed wahaniami cen energii na rynku. W przypadku niemożności wykorzystania energii z odnawialnych źródeł energii (OZE) z powodu niekorzystnych warunków pogodowych lub innych przyczyn, umowy PPA zapewniają firmie stabilne dostawy energii, co pozwala na nieprzerwane funkcjonowanie jej działalności.

Tym samym, dywersyfikacja źródeł energii poprzez połączenie fotowoltaiki z energetyką wiatrową, wspierana przez elastyczne modele umów na zakup energii, staje się kluczowym elementem strategii zrównoważonego rozwoju dla przedsiębiorstw poszukujących nie tylko ekologicznych, ale i ekonomicznie opłacalnych rozwiązań w zakresie zaopatrzenia w energię.

Podsumowując, transformacja energetyczna polskiej branży chemicznej, realizowana bez początkowych kosztów inwestycyjnych, otwiera nowe perspektywy dla sektora. Wykorzystując modele finansowania typu “as a service”, firmy mogą przystąpić do procesu modernizacji i zwiększania efektywności energetycznej, nie obciążając swojego budżetu wysokimi wydatkami na starcie. Takie podejście nie tylko przyczynia się do redukcji emisji  i większego  zrównoważenia środowiskowego, ale również oferuje znaczące korzyści ekonomiczne w dłuższej perspektywie. Dzięki  wykorzystaniu rozwiązań takich jak fotowoltaika, kogeneracja czy pompy ciepła, Polska Chemia ma szansę na osiągnięcie niezależności energetycznej, obniżenie kosztów operacyjnych i wzmocnienie swojej konkurencyjności na rynku globalnym. Warto podkreślić, że kluczem do sukcesu jest tutaj zarówno otwartość na nowe technologie, jak i dostęp do elastycznych form finansowania, które razem tworzą solidny fundament dla zrównoważonego rozwoju sektora chemicznego w Polsce.