Bezpieczeństwo, inwestycje i dialog jako fundament transformacji energetycznej – rozmowa z Jakubem Ruszelem, ORLEN

Transformacja energetyczna to jedno z najważniejszych wyzwań, przed którymi stoi europejski przemysł chemiczny. Jakie rozwiązania proponuje ORLEN, aby zapewnić konkurencyjność gospodarki i bezpieczeństwo klimatyczne? Jaką rolę we współpracy branży chemicznej z administracją publiczną pełni dokument „Bezpieczeństwo. Inwestycje. Dialog. ORLEN wobec transformacji energetycznej”? Na te i inne pytania odpowiada Jakub Ruszel, Dyrektor Wykonawczy ds. Zarządzania Ryzykiem i Zgodnością w ORLEN. W rozmowie, prowadzonej przez Marcina Przygudzkiego, Dyrektora Pionu Projektów i Komunikacji w Polskiej Izbie Przemysłu Chemicznego, ekspert omawia kluczowe postulaty spółki ORLEN w kontekście transformacji energetycznej opracowane zarówno na czas prezydencji Polski w Radzie UE, jak i całą kadencję Parlamentu Europejskiego.

Marcin Przygudzki: „Bezpieczeństwo. Inwestycje. Dialog. ORLEN wobec transformacji energetycznej” to tytuł najnowszego dokumentu, w którym ORLEN przedstawia kluczowe postulaty na nową kadencję Parlamentu Europejskiego. Jakie cele przyświecały stworzeniu tego dokumentu i jakie najważniejsze wnioski płyną z Państwa prac nad nim?

Jakub Ruszel: Jako ORLEN, duży koncern multienergetyczny, działający nie tylko w Polsce, lecz także w Europie Środkowo-Wschodniej, gdzie mamy aktywa produkcyjne i biznesowe, od wielu lat aktywnie bierzemy udział w dialogu publicznym związanym z transformacją energetyczną. Została ona zapisana w obecnej Strategii firmy oraz ma być utrzymana długofalowo jako jeden z naszych celów działania. Jednakże, prowadząc szerokie analizy biznesowe, regulacyjne oraz widząc zmienność otoczenia, zarówno regulacyjnego, jak i geopolitycznego dostrzegliśmy potrzebę uruchomienia publicznego dialogu na poziomie europejskim i krajowym. Chcielibyśmy rozmawiać o celach transformacji energetycznej, czasem na wdrożenie zmian, a także głównych metodach, jakie należy przyjąć oraz rozwiązaniach, jakimi należy się kierować, aby transformacja energetyczna mogła zostać zrealizowana w sposób odpowiedzialny i bezpieczny dla krajowej gospodarki i obywateli. Efektem tych przemyśleń jest Manifest, który stanowi esencję podejścia ORLEN do europejskiej polityki energetyczno-klimatycznej. Jest on spójny z tendencją, jaką obserwujemy na poziomie europejskim, czego wyrazem jest np. Deklaracja Antwerpska kluczowych branż gospodarczych na poziomie europejskim czy Manifest Polskiej Chemii przygotowany przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego. Dokument ORLEN pokazuje kluczowe elementy, które są konieczne do uwzględnienia, aby w sposób bezpieczny i racjonalny wdrożyć cele transformacji energetycznej i które chcemy promować, zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim.

Marcin Przygudzki: Od czerwca 2024 r. Polska Izba Przemysłu Chemicznego wraz z Członkami Izby, w tym ORLEN oraz Spółkami wchodzącymi w skład Grupy ORLEN rozwija, wspomniany przez Pana, Manifest Polskiej Chemii zawierający 60 kluczowych postulatów, zawartych w 6 filarach. Jak postulaty zawarte w Manifeście Polskiej Chemii wpisują się w Państwa position paper i które z nich uważa Pan za kluczowe z punktu widzenia Grupy ORLEN?

Jakub Ruszel: Tym, co odbieramy jako pozytywne jest to, że przemysł europejski, w tym polski przemysł chemiczny, a także my jako ORLEN mówimy jednym językiem. Jest absolutna spójność celów między Manifestem Polskiej Chemii a position paper Koncernu ORLEN. Nasz dokument stanowi uwypuklenie tych elementów, na które musimy zwrócić szczególną uwagę jako koncern multienergetyczny, co wzmacnia,  w tych obszarach, o których piszemy tezy zawarte w Manifeście Polskiej Chemii. Popierając Manifest Polskiej Chemii, jako Członek Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego, wskazujemy wśród głównych celów zapewnienie konkurencyjności dzięki optymalnym warunkom prowadzenia działalności na poziomie całej UE oraz zapewnienie ochrony rynku przed nieuczciwą konkurencją państw trzecich, którą obserwujemy w przypadku niektórych produktów, petrochemikaliów czy też nawozów. My to rozwijamy, pokazując, że w naszym przypadku konkurencyjność przede wszystkim bazuje na neutralności technologicznej, którą szeroko promujemy. Nadrzędną wartością jest cel klimatyczny, a podmioty zobowiązane powinny same wybrać technologie, które ten cel zrealizują. Nie powinniśmy reglamentować w żaden sposób dostępu do technologii, która wspiera realizację tych celów. Zakładam, że jest absolutna spójność w pojęciu konkurencyjności pomiędzy Manifestem Polskiej Chemii a position paper ORLEN. Drugą warstwą, która jest podstawą skutecznego promowania tych postulatów, w przypadku obu dokumentów, jest kwestia dialogu i dobrych regulacji. Oba dokumenty wskazują na potrzebę aktywnej współpracy przemysłu z sektorem publicznym, aby obie strony wzajemnie wysłuchały swoje racje, tworzyły prawo maksymalnie stabilne i przyjazne dla gospodarki, w kulturze dialogu i poszanowania wzajemnych stanowisk i interesów.

Marcin Przygudzki: Już za jakiś czas, czyli od 1 stycznia 2025 r. Polska obejmie prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Jakie znaczenie ma to wydarzenie dla działań ORLEN i całej branży chemicznej?

Jakub Ruszel: Stanowczo zgadzam się ze stanowiskiem, że Manifest Polskiej Chemii i position paper ORLEN nie są dokumentami, które będą wykorzystywane jedynie w ciągu najbliższego półrocza. Nasze podejście i okres polskiej prezydencji traktujemy jako doskonałą okazję do otwarcia dialogu nad zmianami. Zdajemy sobie sprawę, że od rozpoczęcia dyskusji po wypracowanie rozwiązań i konkretnych wniosków legislacyjnych musi upłynąć czas. Często jest to bardzo trudny kompromis poszczególnych interesariuszy, dlatego, biorę pod uwagę, że przewodniczyć będzie polska administracja, która zna krajowe realia gospodarcze i potrafi się wczuć w sytuację tego regionu Europy. Najbliższe pół roku będzie elementem sprzyjającym do otwarcia takiego dialogu. Tym, na co równie mocno liczymy, jest to, że ten otwarty dialog polskiej prezydencji będzie konsekwentnie kontynuowany w kolejnych prezydencjach Danii i Cypru, tak by kolejne krajowe, przejmując tę sztafetę doprowadziły do konkretnych wniosków legislacyjnych, czyli rewizji celów Europejskiego Zielonego Ładu.