Bezpieczeństwo priorytetem Grupy ORLEN – wywiad z Tomaszem Gościniakiem, Dyrektorem Biura Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w ORLEN S.A.

Zapraszamy do lektury kolejnego z serii wywiadów z ekspertami przemysłu chemicznego – tym razem na temat bezpiecznych warunków pracy. Przedstawiamy rozmowę z Tomaszem Gościniakiem, Dyrektorem Biura Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w ORLEN S.A. Wywiad przeprowadził Marcin Przygudzki, Koordynator Pionu Projektów i Komunikacji w Polskiej Izbie Przemysłu Chemicznego.

Marcin Przygudzki, Koordynator Pionu Projektów i Komunikacji, PIPC: Jakie wartości i priorytety związane z bezpieczeństwem stanowią fundamenty strategii działania ORLENU?

Tomasz Gościniak, Dyrektor Biura Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w ORLEN S.A: Budujemy multienergetyczny koncern i stawiamy sobie ambitne cele, wciąż mając na uwadze, że do ich skutecznej realizacji niezbędni są ludzie. To właśnie pracownicy stanowią największą wartość ORLENU. Naszym priorytetem jest zapewnienie im bezpiecznych warunków pracy. W ramach naszych działań, utworzyliśmy kulturę bezpieczeństwa pracy w Grupie ORLEN, którą stale udoskonalamy m.in. poprzez unowocześnianie warunków technologicznych. Stawiamy na innowacyjne rozwiązania, które zapewniają stały rozwój obszaru bezpieczeństwa pracy, a tym samym Grupy. Kierunkiem o szczególnym znaczeniu jest budowanie bezpieczeństwa behawioralnego. Realizacja tej koncepcji polega na rozwinięciu świadomości i wzmocnieniu proaktywnych postaw pracowników pod względem bezpiecznego realizowania prac. Równolegle rozwijamy obszar zarządzania bezpieczeństwem pracy kontraktorów. Szkolimy ich w zakresie bezpiecznych technik wykonywania prac oraz doskonalimy narzędzia kontroli Służby BHP. Działania te są szczególnie ważne podczas realizacji projektów rozwojowych koncernu.

Marcin Przygudzki: W jaki sposób ORLEN zaangażowany jest w edukację i szkolenia swoich pracowników w zakresie bezpieczeństwa? 

Tomasz Gościniak: W celu zapewnienia wysokiego poziomu edukacji i wiedzy praktycznej pracowników ORLENU, uruchomiliśmy system szkoleń obowiązkowych oraz rozwojowych. W jego ramach stworzyliśmy szeroką ofertę szkoleń nie tylko podstawowych, wynikających z przepisów prawa, ale również doskonalących wiedzę w tematyce bezpieczeństwa pracy. Oferta obejmuje szkolenia z zakresu udzielania pierwszej pomocy, bezpiecznej jazdy samochodem, jak i warsztaty oraz webinary tematyczne. Obecnie kończymy serię warsztatów BHP poświęconych obszarowi administracyjnemu spółki, w ramach których pracownicy zwiększyli wiedzę na temat przepisów i dokumentów związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy. Współpracujemy z ośrodkami badawczymi i w ramach naszych projektów oferujemy pracownikom możliwość poszerzania swoich kompetencji. Dbamy również o to, aby pracownicy mogli sprawdzić swoje umiejętności w praktyce. Co roku organizujemy akcję pod hasłem „Wspólnie budujemy bezpieczny ORLEN”. Są to Dni Bezpieczeństwa Pracy i Ochrony Zdrowia Grupy ORLEN, podczas których, pracownicy pod okiem wykwalifikowanego personelu, mogą spróbować swoich sił w symulowanej akcji gaśniczej i przekonać się, jak trudno jest wyciągnąć nieprzytomną osobę z zamkniętej przestrzeni pojazdu. Dużym zainteresowaniem pracowników cieszy się także „Safety car”. W ramach akcji, pracownicy sprawdzają swoje umiejętności prowadzenia pojazdu w przypadku wystąpienia nieoczekiwanych i niebezpiecznych zdarzeń. To tylko kilka propozycji z naszej listy atrakcji edukacyjnych promujących bezpieczeństwo w miejscu pracy. Staramy się, aby kwestia bezpieczeństwa była zawsze blisko pracowników, dlatego stale rozwijamy narzędzia i kanały komunikacji. Kierujemy się zasadą, że zdobytą wiedzę można wykorzystać zarówno w pracy, jak i poza nią. Stąd w służbowych smartfonach pracowników znajduje się aplikacja „Na ratunek”. Pracownicy mogą z niej skorzystać w dowolnym miejscu, aby poczuć się pewniej, przy wystąpieniu potrzeby udzielenia pierwszej pomocy lub zareagować w przypadku pożaru lub innej sytuacji awaryjnej. Aplikacja została stworzona specjalnie dla pracowników Grupy ORLEN.

Marcin Przygudzki: Jakie są główne wyzwania związane z bezpieczeństwem, z którymi ORLEN obecnie się mierzy,
i jakie plany ma na ich rozwiązanie w najbliższej przyszłości?

Tomasz Gościniak: Jednym z nich jest zbudowanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa behawioralnego. Jest to obszar, któremu obecnie poświęcamy dużo uwagi. Stanowi on najbardziej wymagający element całego systemu. Osiągnięcie wysokiego poziomu bezpieczeństwa behawioralnego wymaga dostosowanych narzędzi i odpowiedniej komunikacji wewnątrz organizacji. Dlatego też w ORLENIE realizujemy i rozwijamy System Wsparcia Pracowników. Jest to autorski program budowania świadomości, promowania proaktywnych postaw oraz propagowania bezpiecznych wyborów, przy jednoczesnym zniechęcaniu pracowników do podejmowania ryzyka podczas chodzenia na skróty. Ważnym elementem tego programu jest wprowadzenie roli doradcy, którego zadaniem jest udzielanie porad
i wsparcia współpracownikom. W efekcie naszych działań korygujemy złe nawyki w przyjaznej dla każdego atmosferze. Równolegle do Systemu Wsparcia Pracowników projektujemy inicjatywy wzmacniające rolę kadry kierowniczej, jak i służby BHP, jako wsparcia dla wprowadzania procesów doskonalenia kultury bezpieczeństwa pracy.

Drugim istotnym wyzwaniem jest reagowanie na trwającą transformację energetyczną i rozwój Grupy ORLEN. W tym przypadku wyzwanie stanowi zapewnienie jednolitego standardu bezpieczeństwa pracy w koncernie po zrealizowanych fuzjach z Grupą ENERGA, Grupą LOTOS i PGNiG. Określiliśmy już harmonogram wdrożenia wymagań wewnątrzkorporacyjnych, mające na celu zorganizowanie stanowisk pracy pod względem bezpieczeństwa pracy i integracje wewnętrznych aktów organizacyjnych. Także realizacja kolejnych inwestycji w ramach Strategii ORLEN2030 wiąże się z mobilizacją działań w obszarze bezpieczeństwa pracy. Jako przykład może posłużyć budowa kompleksu Olefin III. Kompleks ten to złożone przedsięwzięcie wymagające zaangażowania obszaru bezpieczeństwa pracy, nie tylko w zakresie właściwego zaprojektowania instalacji, ale również organizacji pracy na terenie budowy. Obszar bezpieczeństwa pracy ma za zadanie zapewnienie jednolitego standardu bezpieczeństwa pracy oraz nadzór jego przestrzegania. Jest to inwestycja realizowana w trybie, w którym generalny wykonawca zapewnia obsługę i nadzór BHP. Pomimo tego, pracownicy BHP ORLENU współpracują z przedstawicielami wykonawców na budowach i realizują własne procedury kontrolne.

Marcin Przygudzki: Jakie kroki podejmuje ORLEN w celu zapewnienia bezpieczeństwa pracowników?

Tomasz Gościniak: Realizujemy działania w trzech głównych obszarach: warunki techniczne i technologiczne, organizacja i ergonomia pracy oraz kultura bezpieczeństwa pracy. W przypadku dwóch pierwszych obszarów głównym zadaniem jest zapewnianie bezpieczeństwa procesów technologicznych pod względem ich stanu technicznego i potrzeb modernizacyjnych. Nad poprawnością realizacji tych przedsięwzięć czuwają powoływane zespoły ekspertów, w tym przedstawicieli służby BHP. Opiniują one dokumentację związaną z realizacją procesów, dokumentację zawierającą instrukcje postępowań dla pracowników oraz uczestniczą w postępowaniach zakupowych, komisjach odbioru prac inwestycyjnych i remontowych. Identyfikują również niezgodności i działania korygująco-korekcyjne, jednocześnie rekomendując rozwiązania. Ponadto stałym punktem działań w tych obszarach jest realizacja, ustalonego na dany rok kalendarzowy, planu poprawy warunków BHP. W zakresie budowania i doskonalenia kultury bezpieczeństwa pracy tryb działań wygląda inaczej. W tym obszarze staramy się oddziaływać na świadomość pracowników w zakresie identyfikowania zagrożeń poprzez angażowanie ich np. w proces organizacji bezpiecznych stanowisk pracy. Ma to na celu wywołanie u nich poczucia konieczności dbania, zarówno o bezpieczeństwo własne, jak i innych pracowników.

Marcin Przygudzki: Jakie innowacyjne technologie i rozwiązania wdraża ORLEN w obszarze bezpieczeństwa pracy
w celu minimalizacji potencjalnych zagrożeń związanych z obszarami działalności spółki?

Tomasz Gościniak: Obszar identyfikowania zagrożeń bezpieczeństwa zajmuje szczególne miejsce w systemie bezpieczeństwa pracy spółki. W ramach innowacyjnej koncepcji jego funkcjonowania stworzyliśmy system zgłaszania potencjalnych zagrożeń bezpieczeństwa połączony z systemem motywacyjnym. W jego skład wchodzi narzędzie informatyczne, z wykorzystaniem którego rejestrowane są zgłoszenia i monitorowane statusy ich realizacji. W ramach zgłoszeń pracownicy proponują także rozwiązania naprawcze. Spośród wszystkich zgłoszeń wybierani są laureaci „Programu Zachęt BHP”, stanowiącego system motywacyjny. W ten sposób nie tylko ciągle identyfikujemy nowe zagrożenia, ale również tworzymy bazę autorskich rozwiązań technicznych i organizacyjnych, poprawiających stan bezpieczeństwa pracy. Dodatkowo stworzyliśmy system przeznaczony dla pracowników firm zewnętrznych, którzy realizują prace na terenie spółki. W jego ramach, podwykonawcy mogą przesyłać zgłoszenia za pomocą wiadomości sms. W spółce funkcjonuje także system LOTO. Jego celem jest wyeliminowanie możliwości przypadkowego i niekontrolowanego uruchomienia urządzeń lub uwolnienia energii w instalacji podczas wyłączenia ich z eksploatacji np. na czas remontu. Innym przykładem jest koncepcja szkolenia pracowników firm zewnętrznych, realizujących prace na terenie zakładów produkcyjnych spółki, jak i nowozatrudnionych pracowników obszaru produkcji w ramach Centrum Szkoleniowego. Obejmuje ona przeprowadzanie szczegółowej weryfikacji wiedzy teoretycznej i praktycznej w zakresie czterech bloków tematycznych: BHP, mechanika, elektryka oraz z zagrożeń lokalnych, występujących na terenie instalacji produkcyjnych. Weryfikacji praktycznej podlega wiedza i umiejętności w branży mechanicznej oraz elektrycznej. Inicjatywa jest ciągle rozwijana, przykładowo o technologię VR, czy kolejne obszary tematyczne, takie jak automatyka.

Marcin Przygudzki: Jakie są najważniejsze wyniki i osiągnięcia ORLENU w dziedzinie bezpieczeństwa w ostatnich latach?

Tomasz Gościniak: Realizowane działania oraz wprowadzane inicjatywy w dziedzinie bezpieczeństwa pracy są doceniane przez niezależne gremia ekspertów. Jesteśmy laureatami wielu konkursów. W ubiegłym roku spółka otrzymała wyróżnienie w Ogólnopolskim Konkursie Poprawy Warunków Pracy, którego organizatorem jest Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Zostało ono przyznane w kategorii przedsięwzięć organizacyjnych i edukacyjnych za wprowadzenie systemu elektronicznego wydawania zezwoleń (e-PTW). Założeniem systemu e-PTW jest pomoc pracownikom zaangażowanym w proces przygotowania i wykonania prac, do których wymagane jest zezwolenie. Przedsięwzięcie zostało stworzone we współpracy z obszarami IT, BHP, Produkcji Petrochemicznej, Produkcji Rafineryjnej, Energetyki oraz Logistyki.

ORLEN zajął również drugie miejsce na etapie regionalnym w kategorii zakładów pracy zatrudniających powyżej 250 pracowników w konkursie zorganizowanym przez Państwową Inspekcję Pracy “Pracodawca – organizator pracy bezpiecznej”. Otrzymał nagrodę I stopnia w Ogólnopolskim Konkursie Poprawy Warunków Pracy w kategorii przedsięwzięcia organizacyjne i edukacyjne za funkcjonujący w spółce System Wsparcia Pracowników. Ponadto ORLEN jest laureatem Złotej Karty Lidera Bezpiecznej Pracy, przyznawanej przez Forum Liderów Bezpiecznej Pracy. Jest to najwyższe krajowe wyróżnienie dla członków Forum Liderów Bezpiecznej Pracy przyznawane za szczególnie aktywne i skuteczne działania w zakresie bezpieczeństwa pracy. Przyznanie Złotej Karty świadczy o najwyższym poziomie zaangażowania oraz wymiernych efektach działań podejmowanych w obszarze szeroko rozumianego bezpieczeństwa osobistego.

Marcin Przygudzki: Jak ORLEN dąży do ciągłego doskonalenia swoich standardów i praktyk związanych
z bezpieczeństwem? 

Tomasz Gościniak: Działamy na dwóch poziomach naszej organizacji. W mniejszej skali, dotyczącej indywidualnie spółek oraz globalnie w aspekcie korporacyjnym. W tym szerszym ujęciu określamy jednolite wytyczne dla obszaru bezpieczeństwa pracy Grupy ORLEN. Wymagania te są opracowywane z wykorzystaniem koncepcji najlepszych dobrych praktyk, stosowanych w branży paliwowo – energetycznej.  Natomiast na poziomie indywidualnym, spółki współpracują z ośrodkami badawczo-rozwojowymi, uczelniami wyższymi oraz doradcami. Doskonalą funkcjonujące w nich standardy, charakterystyczne dla ich specyfiki działalności. Te, które trudno określić dla większego zasięgu Grupy ORLEN. Ponadto w tak dużej grupie spółek mamy możliwość regularnej wymiany doświadczeń przez co samodoskonalimy obszar bezpieczeństwa pracy wewnątrz Grupy ORLEN. Przykładami narzędzi stosowanych na poziomie korporacyjnym są prowadzone cykliczne, sprawdzające wizyty doradcze i wizyty koordynacyjne, które wspólnie stanowią interdyscyplinarny przegląd stanu bezpieczeństwa pracy. W ich zakresie spółki otrzymują niezależną i kompleksową ocenę poziomu kultury bezpieczeństwa pracy oraz rekomendacje dotyczące poprawy i rozwoju obszaru bezpieczeństwa pracy. Spółki opracowują plany działań korygująco-doskonalącego na podstawie raportów z wizyt doradczych. W kolejnym etapie następuje weryfikacja realizacji tych planów.

Marcin Przygudzki:  Bardzo dziękuję za rozmowę.