Jak przetrwać kryzys energetyczny? Plan awaryjny (dla) branży chemicznej. Podsumowanie II Debaty Kampanii Polska Chemia w 2022 r.

 Jak przetrwać kryzys energetyczny? Plan awaryjny (dla) branży chemicznej. Podsumowanie II Debaty Kampanii Polska Chemia w 2022 r.

“Plan awaryjny (dla) Polskiej Chemii – jak przetrwać kryzys energetyczny?” – pod takim hasłem, 8 listopada br. odbyła się II Debata w ramach Kampanii Polska Chemia w 2022 r., zorganizowana przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego (PIPC). Panelowe dyskusje ekspertów administracji unijnej i przedstawicieli polskiego sektora chemicznego poprzedziła analiza bieżącej sytuacji rynkowej w obliczu kryzysu.

W ramach wydarzenia poruszono kwestie strategiczności przemysłu chemicznego i jego wpływu na gospodarkę, omówiono sytuację w sektorze w kontekście aktualnej sytuacji energetycznej i geopolitycznej, wynikającej z toczącej się w Ukrainie wojny. Ponadto, omówiono wpływ ostatnich planów klimatyczno–energetycznych UE w kontekście aktualnych, niestabilnych i niepewnych czasów.

Spotkanie rozpoczął dr inż. Tomasz Zieliński, Prezes Zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego, który już na wstępie podkreślił, jak wielu trudności przysporzyły gospodarkom wydarzenia ostatnich czasów. Kryzysem w sposób szczególny dotknięty został przemysł energochłonny, w tym chemiczny, który po raz kolejny musi mierzyć się z nowymi, niełatwymi wyzwaniami. –  Sytuacja, w której się znaleźliśmy – w związku z wojną w Ukrainie – jest wysoce niestabilna. Przekłada się to na funkcjonowanie całych gospodarek. Z jednej strony mówimy o zawirowaniach na rynkach m.in. surowcowych, z drugiej zaś – o wypełnianiu celów i zobowiązań, dotyczących choćby „zielonej transformacji”, które pozostają aktualne i z którymi musimy się – jako branża chemiczna – mierzyć –  powiedział.

W dalszej części swojego wystąpienia Prezes Zarządu PIPC przedstawił wspomnianą analizę bieżącej sytuacji rynkowej najważniejszych – z punktu widzenia sektora chemicznego – surowców i produktów w oparciu o świeże dane, pochodzące z zamknięcia minionego tygodnia (4 listopada br.).

Ropa naftowa

Jako pierwsza omówiona została sytuacja na rynku ropy naftowej. Kontrakty terminowe na ropę Brent wzrosły w piątek 4 listopada 2022 r. powyżej 96 USD/Bbl, zbliżając się do najwyższych poziomów od października br. Na zaostrzenie się perspektyw podaży wpływają obawy przed globalnym spowolnieniem gospodarczym, kolosalne znaczenie odgrywają także niepokoje inwestorów spowodowane napięciami na rynkach ropy przed zimą.

Prezes Zarządu PIPC wskazał, że państwa grupy OPEC+ (Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową) wprowadziły duże cięcia wydobycia od początku listopada 2022 r., podczas gdy zakaz Unii Europejskiej dotyczący rosyjskiej ropy ma wejść w życie w grudniu. – Mimo to ceny ropy naftowej nadal spadają o prawie 30% od czerwca 2022 r., a dzieje się tak, ponieważ główne banki centralne nadal zacieśniają walkę w celu zwalczania inflacji, jednocześnie zwiększając ryzyko globalnej recesji – podkreślił. – Analitycy ostrzegali przed ryzykiem gospodarczym szybkich podwyżek stóp, które mogą odbić się na popycie na energię, a w ostatnim czasie Rezerwa Federalna, Europejski Bank Centralny i Bank Anglii podniosły stopy procentowe o 75 punktów bazowych – dodał.

Gaz ziemny

Kontrakty terminowe na gaz na holenderskim TTF (ang. Title Transfer Facility), stanowiącym wirtualny punkt handlu gazem ziemnym, wzrosły w czwartek (3 listopada br.) do poziomu powyżej 135 EUR/MWh, kończąc tydzień na poziomie około 120 EUR/MWh. Dr inż. Tomasz Zieliński wspomniał również o utrzymujących się obawach o dostawy LNG z USA w związku z opóźnieniem ponownego uruchomienia fabryki Freeport LNG w Teksasie. W dalszej kolejności dodał, że mimo to europejskie ceny gazu ziemnego utrzymują się znacznie poniżej letniego szczytu wynoszącego 339 EUR/MWh, co jest spowodowane łagodniejszą niż zwykle pogodą, która prawdopodobnie utrzyma się do około połowy listopada br., zmniejszonym zużyciem gazu oraz budową mocnych magazynów. – Oczywiście nadal istnieje ryzyko, że temperatura zacznie spadać. Patrząc w przyszłość, zaczynają rosnąć obawy o rezerwy na przyszły rok, ponieważ rosyjskie przepływy gazu przez Nord Stream 1 pozostały na poziomie zerowym. Istnieje również możliwość wstrzymania pozostałych dostaw przez Ukrainę i TurkStream. Jednocześnie istnieją obawy co do tego, ile więcej LNG może importować Europa w kontekście tego, że globalna konkurencja LNG mogłaby przekierowywać dostawy na inne rynki – dodał.

Propan, nafta, polietylen, polipropylen

Ceny wszystkich tych produktów wraz z wybuchem wojny w Ukrainie zanotowały znaczące wzrosty, jednak w kolejnych miesiącach – mimo niestabilnych cen – można mówić o obecnie trwającym trendzie spadkowym, zwłaszcza w przypadku propanu i nafty.

Mocznik, roztwór saletrzano–mocznikowy, soda kalcynowana, metanol

Podobnie jak poprzednia grupa wymienionych produktów, także te w okresie rozpoczęcia inwazji Rosji na Ukrainę zanotowały zwyżki. Ich bardzo wysokie ceny przekładają się na finalne ceny wyrobów gotowych, jak choćby nawozów mineralnych. W kolejnych miesiącach produkty te notowały potężne spadki – kolejne wzrosty miały miejsce na przełomie sierpnia i września br., wraz ze wzrostami cen na rynku gazu.

Sytuacja na rynku energii

Przemysł chemiczny zalicza się do sektorów energochłonnych, zatem nie sposób nie odnieść do cen energii elektrycznej, które mają ogromny wpływ a funkcjonowanie branży. Na rynkach europejskich widać ogromne różnice i rozpiętości w poziomach cen oraz znaczące zmiany w ujęciu tygodniowym czy miesięcznym. Sytuacja w Polsce na przestrzeni ostatnich miesięcy w zakresie cen ww. energii była dynamiczna, jednak na przełomie lipca i sierpnia br. nastąpił wyraźny skok, do wartości około 1400 PLN/MWh. Obecnie nastąpiły spadki, ale nadal ceny są na wyraźnie wyższym poziomie niż rok temu.

Sytuacja na rynku uprawnień do emisji CO2

Europejskie ceny emisji CO2 wzrosły do ​​ponad 75 EUR/T – poziomu najwyższego od września 2022 r., ponieważ kraje UE zgodziły się pozyskać 15 mld EUR z unijnego funduszu innowacji i 5 mld EUR z przychodów ze sprzedaży pozwoleń na emisję CO2, utrzymywanych wcześniej niż planowano, zamiast pierwotnego planu sprzedaży 20 mld EUR pozwoleń utrzymywanych w rezerwie dla systemu handlu uprawnieniami do emisji ETS. Ponadto, kilka krajów UE reaktywowało elektrownie węglowe, aby zaradzić niedoborom gazu ziemnego, zwiększając tym samym zapotrzebowanie na pozwolenia na emisję dwutlenku węgla. Ceny emisji CO2 pozostają nadal poniżej rekordowego poziomu prawie 100 EUR, osiągniętego w sierpniu br. – Warto zaznaczyć, że niższe ceny gazu ziemnego nie są zachętą do przestawienia się np. na węgiel, czy inne źródła wysokoemisyjne. Ponadto słabsza produkcja przemysłowa w regionie może ograniczyć zapotrzebowanie przedsiębiorstw przemysłowych na nabywanie pozwoleń. System handlu uprawnieniami do emisji (ETS) UE zmusza producentów, firmy energetyczne i linie lotnicze do płacenia za każdą tonę emitowanego CO2 w ramach podejmowanych przez Europę działań na rzecz osiągnięcia celów klimatycznych – nadmienił w prezentowanej analizie dr inż. Tomasz Zieliński, Prezes Zarządu PIPC.

Sytuacja na rynku walutowym

W ostatnim czasie waluta EUR osłabiła się do nieco poniżej 0,98 USD. Inwestorzy zwrócili się w stronę dolara amerykańskiego po działaniach Rezerwy Federalnej (wspomniane wcześniej podniesienie stopy procentowej o kolejne 75 pb). Należy dodać, że Europejski Bank Centralny (EBC) ma zamiar zacieśnić politykę monetarną w nadchodzących miesiącach, ponieważ inflacja okazała się większa i utrzymująca się w trendzie bardziej wzrostowym niż oczekiwali decydenci. – Ostatnie dane pokazały, że inflacja zasadnicza – napędzana przez ceny energii i żywności – w bloku walutowym przyspieszyła do nowego rekordu 10,7% w październiku br., znacznie powyżej celu EBC na poziomie 2%, podczas gdy wzrost PKB w regionie gwałtownie zwolnił do 0,2% w okresie lipiec-wrzesień br. – podkreślił Prezes Zarządu PIPC. Na koniec tej części dodał, że złotówka traci do euro i dolara, zaś Polska ma jeden z najwyższych poziomów inflacji w Europie, na poziomie 17,9%.

Prognozy

Kończąc przygotowaną analizę, dr inż. Tomasz Zieliński przedstawił możliwe prognozy dla cen ropy naftowej i gazu ziemnego. Wskazał, że wraz z początkiem 2023 r. gaz może zwyżkować, choć w obecnej, niestabilnej sytuacji są to oczywiście ostrożne przewidywania – w tej chwili wszystko opiera się na krótkich okresach planowania. Do tego dochodzą kwestie obawy przed mroźną zimą czy brakami surowca. Jeśli chodzi o ceny ropy naftowej, zdaniem Prezesa Zarządu PIPC, utrzyma się trend raczej powyżej 100 USD za baryłkę, jednak najważniejsze jest, aby trend ten był stabilny, dzięki czemu zwiększy się możliwość przewidywania zachowań rynku.

Panele dyskusyjne

Kolejną część II Debaty w ramach Kampanii Polska Chemia w 2022 r. rozpoczął pierwszy panel dyskusyjny, który moderowała dr inż. Anna Zalewska, Senior Ekspert, Pion Rzecznictwa i Legislacji  Polskiej Izbie Przemysłu Chemicznego. Jako pierwszy głos zabrał Prezes Zarządu PIPC, który tym razem wypowiadał się w charakterze prelegenta. Dr inż. Zieliński wskazał, że obecnie sektor ma do czynienia z bardzo mocnymi zawirowaniami na poziomie podstawowych surowców, kluczowych dla chemii. Podkreślił, że polski przemysł chemiczny potrzebuje przede wszystkim stabilizacji, by móc planować i realizować swoje zamierzenia. Nadmienił również, że – w kontekście dążenia do neutralności klimatycznej, przed którym stoi cała Europa – branża musi realizować cele zielonej transformacji, choć w bieżącej, trudnej sytuacji – spowodowanej wojną w Ukrainie i destabilizacją – przemodelowaniu ulegają całe łańcuchy wartości. Dodał, iż Polska Chemia stoi w centrum zielonej transformacji i bez udziału branży chemicznej przemiany nie będą możliwe.

Kolejna uczestniczka pierwszego panelu dyskusyjnego – Katarzyna Gryc, Policy Officer, Dyrekcja Generalna ds. Energii, Komisja Europejska – w swoim wystąpieniu opowiedziała m.in. o wyzwaniach i działaniach Unii Europejskiej w zakresie rozwoju gospodarki opartej na wodorze. Podkreśliła znaczenie powołania Europejskiego Banku Wodoru, który ma finansować inwestycje w tym zakresie. Ekspertka Komisji Europejskiej wspomniała również o finansowaniu różnorodnych, nowoczesnych technologii oraz możliwościach pozyskiwania środków na rozwój badań i innowacji poprzez Fundusz Innowacyjny.

Ostatnim uczestnikiem panelu był Adam Jarubas, poseł do Parlamentu Europejskiego. W swojej wypowiedzi poruszył liczne kwestie dotyczące prac Parlamentu Europejskiego m.in. w zakresie przeciwdziałania kryzysowi energetycznemu czy mechanizmu CBAM – czyli tzw. granicznego podatku węglowego. Europoseł omówił również ważny wątek dotyczący wsparcia dla przemysłu w kontekście celów dekarbonizacji. – Konieczna jest dekarbonizacja przemysłu, ale nie deindustrializacja Europy – podkreślił europarlamentarzysta.

Drugi panel ekspercki – z udziałem przedstawicieli Partnerów Kampanii Polska Chemia: PKN ORLEN S.A. i Grupy Azoty S.A. – poprowadził Aleksander Szpor, Kierownik programu Sprawiedliwa Transformacja, Fundacja Instrat. Pierwszy z gości – dr hab. inż. Arkadiusz Kamiński, Ekspert w Obszarze Członka Zarządu ds. Operacyjnych, PKN ORLEN S.A. – pytany o plany Spółki w obliczu kryzysu w kontekście „zielonej transformacji” – w swojej wypowiedzi wskazał, że w dłuższej perspektywie kryzys, którego jesteśmy świadkami wzmocni transformację energetyczną. Dodał, że kryzys ten to także nowe szanse na zastąpienie rosyjskich surowców. Podkreślił, że PKN ORLEN nie zamierza rezygnować ze ścieżki transformacji, a obecna sytuacja na rynku energii nie jest przeszkodą do realizacji przyjętej przez koncern strategii w tym zakresie. Odnosząc się do zatwierdzonego przez Komisję Europejską planu REPowerEU, wspomniał, że Spółka stara się ułożyć biznes w całym łańcuchu wartości w taki sposób, by zabezpieczyć się w surowce innych źródeł, a do realizacji celów, potrzebne są jasne wizje i dokumenty strategiczne na poziomie krajowym.

Drugi z prelegentów panelu – Zbigniew Wadach, Dyrektor Departamentu Korporacyjnego Techniki i Energii, Grupa Azoty S.A. – podkreślał w swojej wypowiedzi, że dla Spółki determinujące w zakresie kosztów produkcji są ceny gazu; kluczowe są także ceny energii, węgla. Ekspert podkreślił, że Grupa ma nadzieję, że rynek gazu w niedługim czasie się ustabilizuje – obserwowane są już mniejsze wahania cen. Pytany o plany w zakresie transformacji, wskazał, że Spółka nie zmienia swojej strategii, została ona dobrze przemyślana. Nadmienił, iż Grupa Azoty koncentruje się na energetyce wytwórczej i poprawie efektywności energetycznej, a sytuacja kryzysu jest impulsem do przyspieszenia tempa transformacji. Dodał, iż potrzeba transformacji energetycznej jest wyraźna, a jej realizacja – konieczna, jednak niezbędny jest na to odpowiedni czas i tempo jej wdrożenia, które musi uwzględniać położenie Spółki, jej możliwości i uwarunkowania.

Po zakończonych dyskusjach panelowych z zaproszonymi gośćmi, spotkanie podsumował Prezes Zarządu PIPC, dr inż. Tomasz Zieliński, który zaprosił również uczestników i widzów Debaty na kolejne wydarzenia, organizowane przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego. Tematy związane z wyzwaniami przemysłu chemicznego w zmieniającej się rzeczywistości będą także przedmiotem III TECHCO Forum – wyjątkowego spotkania przedstawicieli całego sektora przemysłowego. W ramach agendy – trzy fora tematyczne, oprócz tego liczni eksperci, renomowani partnerzy, strefa meeting point i networking – wszystko to już w terminie 29–30 listopada br., stacjonarnie, w wyjątkowej przestrzeni Orientarium ZOO Łódź.

Rejestracja na III TECHCO Forum trwa – serdecznie zapraszamy.

Ponadto, już 8 grudnia br. odbędzie się ostatnia – trzecia – tegoroczna Debata w ramach Kampanii Polska Chemia. Zaproszeni eksperci będą rozmawiać o unijnej Strategii ds. zrównoważonych chemikaliów i jej znaczeniu oraz skutkach dla polskiego przemysłu chemicznego. Zapraszamy do udziału.

Rejestracja na III Debatę Kampanii Polska Chemia w 2022 r. jest już dostępna.

Tymczasem zachęcamy do obejrzenia nagrania z II Debaty Kampanii Polska Chemia.

 

Partnerzy Strategiczni Projektu Kampania Polska Chemia: Grupa Azoty S.A., PKN ORLEN S.A.

Partnerzy Główni Projektu Kampania Polska Chemia: ANWIL S.A.

II Debata Kampanii Polska Chemia w 2022 r. została zorganizowana we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego.

Posty pokrewne