Komentarz Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego na temat zapowiadanych podwyżek cen energii elektrycznej i gazu

Energia od zawsze stanowi kluczowy składnik kosztów w przemyśle chemicznym. Koszty te – już teraz wysokie – stale rosną i w sposób oczywisty przekładają się na funkcjonowanie branży. Największy wzrost udziału kosztów energii elektrycznej ma i będzie miał miejsce w branżach o najwyższej elektrochłonności, a taką właśnie jest branża chemiczna.

Obserwowany wzrost hurtowych cen energii elektrycznej w sposób oczywisty będzie skutkować wzrostem kosztów zużycia tego medium przez sektory i branże gospodarki, w tym przez Polską Chemię. Należy pamiętać, że przedsiębiorstwa są rozliczane według droższych taryf – zatem wyższe rachunki za energię podwyższą koszty i wpłyną na ceny wytwarzanych przez nie wyrobów i produktów. Ponadto, już od początku 2021 roku zaskakują ceny surowców. Szczególnie widoczne są wzrosty cen gazu ziemnego i ropy naftowej. Wszystko to przekłada się także na inne surowce i półprodukty, których kursy są powiązane z ropą. Kolejną przyczyną takiego stanu rzeczy są ceny uprawnień do emisji CO2, które znacząco rosną. Jest to tym bardziej dotkliwe, im więcej paliw kopalnych znajduje się w miksie energetycznym danego kraju. W przypadku Polski są to przede wszystkim aktywa węglowe.

Wszystkie wymienione wzrosty cen przekładają się na branże energochłonne, w tym na chemię, bardzo mocno wpływając na wzrost kosztów wytworzenia i tym samym konkurencyjność firm. Dodatkowo, sektor chemiczny stoi przed koniecznością dostosowania się do nowych, ambitnych celów i wyzwań, jakie stawia przed nim unijna polityka klimatyczna i założenia Europejskiego Zielonego Ładu. Dlatego też, sektor chemiczny, jako strategiczny dla gospodarki, powinien otrzymywać bardzo konkretną pomoc wobec zachodzących, często gwałtownych zmian, spowodowanych m.in. regulacjami, czy wzrostem kosztów.

1 września br. w życie weszła ustawa o rynku mocy – dzięki jej zapisom już od października, w dużym uproszczeniu, rachunki za energię dla przemysłu mają być niższe. Jak wskazuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska, ustawa ma zapewnić nie tylko sprawne funkcjonowanie rynku mocy i spełnienie unijnych limitów emisyjności, lecz także wprowadzać zmiany w naliczaniu opłaty mocowej, korzystne dla przedsiębiorców o stabilnym profilu zużycia energii. Takie rozwiązanie jest odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez przedsiębiorców, zwłaszcza przez tzw. odbiorców energochłonnych. Polska Izba Przemysłu Chemicznego, jako ekspercka organizacja reprezentująca sektor chemiczny, żywo zaineresowana projektowanymi regulacjami, brała czynny udział w konsultacjach publicznych zgłaszając uwagi, istotne z punktu widzenia branży, zarówno do projektu samej ustawy, jak i do projektu rozporządzenia w sprawie sposobu pobierania opłaty mocowej. W dłuższej perspektywie ustawa ma także umożliwić finansowanie transformacji energetycznej Polski, m.in. poprzez budowę nowych i niskoemisyjnych mocy wytwórczych.

Podwyżki cen prądu w 2022 r. wydają się być nieuniknione – będą zależały m.in. od cen CO2, węgla i gazu, które już dzisiaj są na bardzo wysokim poziomie. Aby można było mówić o bardziej precyzyjnych wartościach konieczne wydaje się zaczekanie na oficjalne komunikaty Urzędu Regulacji Energetyki i spółek energetycznych. Obecnie wszyscy gracze – sprzedawcy i dystrybutorzy – kalkulują swoje koszty, a kolejno przekładają je na ceny energii oraz konkretne stawki za jej dostarczenie do swoich odbiorców.

Należy pamiętać, że przemysł (w tym chemiczny) jest kluczowym segmentem polskiej gospodarki, stanowiącym blisko 1/4 udziału w PKB. To od jego kondycji zależy kształt oraz dalszy rozwój gospodarki, jak również jej odbudowa po pandemii. Prognozowane podwyżki – już teraz wysokich –cen energii sprawią, że konkurowanie Polskiej Chemii – zarówno na arenie unijnej, jak i ogólnoświatowej – stanie się jeszcze trudniejsze. Biorąc pod uwagę szereg stawianych przed sektorem wymogów, związanych z ekologiczną transformacją, która jest niezwykle kosztowna, do regulacji należy podchodzić w sposób szczególny i odpowiedzialny.

Jednym z kierunków działań, zmierzających do poprawy sytuacji, jest przyszła modyfikacja polskiego miksu energetycznego i stopniowe obniżanie udziału źródeł węglowych na rzecz źródeł gazowych oraz odnawialnych. Tu dużą rolę – także z punktu widzenia energetyki – będzie odgrywało wykorzystanie wodoru. Wszystko wskazuje na to, że czeka nas technologiczny wyścig zarówno w produkcji, jak i wykorzystaniu energii ze źródeł odnawialnych.