Strategiczna i niezbędna – #CHEMIAdlaPRZYSZŁOŚCI

Polska Chemia to sektor stanowiący potężny, fundamentalny budulec gospodarki. Nawet jeśli nie zauważamy chemii wokół nas, to jest ona wszechobecna i naprawdę wiele od niej zależy. Administracja, dostrzegając ogromną rolę polskiego przemysłu chemicznego w rozwoju kraju, uznała go za jedną ze strategicznych gałęzi gospodarki w ogłoszonej kilka dni temu Polityce Przemysłowej Polski. To także chemia będzie pełnić kluczową rolę w realizacji europejskich założeń klimatycznych, stanowiąc jeden z głównych napędów zielonej transformacji gospodarczej. Pora zdać sobie z tego sprawę.

Trwająca już ponad półtora roku pandemia COVID-19 odcisnęła piętno na nas wszystkich. Ogromne załamanie światowego systemu zdrowia spowodowało, że doświadczyliśmy największej w ostatnich latach zapaści w praktycznie wszystkich sektorach gospodarki. Świat zaczyna powoli wracać do równowagi, jednak ze skutkami kryzysu będziemy mierzyć się jeszcze długo. Przemysł chemiczny w tym bardzo trudnym czasie – nie po raz pierwszy, ale tym razem szczególnie wyraźnie – pokazał, jak wielką rolę odgrywa w radzeniu sobie z epidemią. Wyroby dostarczane przez sektor stały się podstawowymi produktami na całym świecie, niezbędnymi do zapewnienia bezpieczeństwa obywateli i zachowania ciągłości w funkcjonowaniu państwa. Jednak branżą chemiczna, tak jak wszystkie inne, także została dotknięta zapaścią. Było to spowodowane niepewnością związaną z pandemią, a także problemami w ramach globalnych łańcuchów dostaw, które pojawiły się w tamtym czasie. Dlatego, z uwagi na fundamentalne znaczenie przemysłu chemicznego we współczesnym świecie, odbudowa sektora jest niezbędna dla odbudowy całej gospodarki i jej dalszego rozwoju, a Polska Chemia została ogłoszona przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii branżą kluczową.

Polska Chemia „przemysłem przemysłów”

W skali kraju, Polska Chemia jest swoistym „przemysłem przemysłów” – to ogromny multisektor. Mówimy tu o dziesiątkach podsektorów i gałęzi, setkach procesów i tysiącach produktów. Ogromna ilość rozwiązań, zastosowań, powiązań, dostawców i odbiorców – to system naczyń połączonych. Produkty sektora chemicznego są nie tylko niezbędne dla funkcjonowania innych branż, lecz także kluczowe dla życia całego społeczeństwa. Pod szyldem Polska Chemia działa około 13 tys. przedsiębiorstw, zlokalizowanych na terenie całego kraju, o bardzo różnej specjalizacji – od tych najmniejszych, poprzez średnie, aż po największe zakłady i grupy chemiczne.

Mimo bardzo trudnego roku, przemysł krajowy odnotował zwyżkę – w marcu 2021 roku ogólna produkcja przemysłowa wzrosła o 19% w porównaniu do marca 2020 roku. Sektor chemiczny również radzi sobie dobrze, o czym świadczą wyniki. Produkty polskiej branży chemicznej stanowiły aż 20% całej produkcji sprzedanej przemysłu w 2020 roku, co odpowiada wartości równej 243 miliardów złotych. Polska Chemia to nie tylko wyniki finansowe czy wielkie nakłady, to także ludzie, rzesze pracowników. W 2020 roku w sektorze chemicznym zatrudnionych było ponad 323 tys. osób, co stanowi 12% wszystkich pracowników przemysłu w Polsce. Liczby te stale rosną – w ciągu 5 lat w sektorze przybyło ponad 40 tys. nowych miejsc pracy. Co warte podkreślenia, jedno nowe miejsce pracy w przemyśle chemicznym generuje według statystyk od 2 do 8 miejsc pracy w innych gałęziach gospodarki – świadczy to nie tylko o złożoności sektora, ale również o tym, jak bardzo oddziałuje on na inne branże.

Polska Chemia to z jednej strony wielkie przedsiębiorstwa, często ogromne instalacje i skomplikowane procesy czy urządzenia, lecz z drugiej to także rozwiązania, produkty, które pozwalają zaspokajać codzienne, często najbardziej podstawowe potrzeby każdego człowieka – od odzieży, przez leki i tekstylia, a na sferze telekomunikacyjnej i IT kończąc. Nasze otoczenie złożone jest z produktów dostarczanych przez sektor chemiczny. Chemia jest po prostu wszędzie – wszyscy korzystamy z jej rozwiązań pełnymi garściami, często odruchowo, nie zastanawiając się nad składem czy procesem produkcyjnym produktu.

Trendy w #CHEMIAdlaPRZYSZŁOŚCI

Przemysł chemiczny, tak jak inne sektory, jest kształtowany przez ogólnoświatowe trendy. Wynikają one najczęściej z nowych rozwiązań regulacyjnych, a także ze zmiany zachowań konsumenckich. Ekologia i innowacyjność – to obecnie jedne z głównych kierunków kształtujących polski sektor chemiczny. To w dużej mierze w związku z nimi prowadzone są nowe inwestycje czy wdrażane nowe modele funkcjonowania przedsiębiorstw. Kolejnym zauważalnym trendem w Polskiej Chemii jest customizacja. W praktyce pojęcie to można określać jako dopasowywanie produktu do indywidualnych potrzeb klienta. Dziś nie chodzi już bowiem tylko o to, by skorzystać z jakiegokolwiek produktu – konsument oczekuje w większości przypadków wyjścia naprzeciw jego oczekiwaniom. Polski przemysł chemiczny stara się odpowiadać na te potrzeby jak najlepiej, oferując szereg użytecznych, nowoczesnych rozwiązań. Wszystko to sprawia, że sektor stale się rozwija, nie zwalnia tempa, co wzmacnia jego szanse na utrzymanie pozycji, a w dalszej kolejności, na poprawę konkurencyjności.

Chemia, chcąc mieć swój udział osiąganiu neutralności klimatycznej, do której dąży cała Europa, stale wdraża nowoczesne technologie i pracuje nad kolejnymi, jeszcze bardziej przyjaznymi środowisku, rozwiązaniami. Produkty chemiczne, jako kluczowe dla rozwoju nowych narzędzi, procesów, urządzeń, a także niezbędne do funkcjonowania szeregu innych branż, sprawiają, że sektor chemiczny będzie napędem transformacji ekologicznej. Prośrodowiskowe zmiany bez chemii nie będą możliwe. Polska Chemia z każdym rokiem jest coraz bardziej odpowiedzialna społecznie i środowiskowo. Stawia na coraz bardziej efektywne wykorzystywanie i odzyskiwanie surowców, na rozwiązania w zakresie czystszej mobilności i niskoemisyjnego transportu. Odpowiada na rosnące potrzeby komunikacyjne, systemu ochrony zdrowia, opieki nad starzejącym się społeczeństwem, coraz większe wymagania konsumentów. Branża jest trzonem wszystkich elementów życia nowoczesnego społeczeństwa.

Wyzwania stojące przed sektorem

Wszystko to sprawia, że na branży chemicznej ciąży wielka odpowiedzialność – to od jej rozwiązań, sukcesów zależy sukces innych gałęzi. Najbliższe kilkadziesiąt lat będzie obfitowało w nie lada wyzwania, którym przemysł chemiczny chce sprostać. Ambitne cele w zakresie nieskoemisyjności, jednego z głównych elementów Europejskiego Zielonego Ładu, powodują, że chemia dołączy do kluczowych graczy w projektowaniu wszelkich zielonych rozwiązań. Coraz więcej mówi się o pozyskiwaniu energii z odnawialnych źródeł, a to przecież chemia tworzy już dziś podstawowe elementy potrzebne do budowy paneli słonecznych czy turbin wiatrowych. Idąc dalej, przemysł chemiczny odgrywa również kluczową rolę w upowszechnianiu gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Sektor stanowi centralny punkt, będąc zarówno jako producentem produktów, jak i liderem w procesach ich recyklingu. Wyzwaniem będzie także jeszcze większa zrównoważoność produktów chemicznych, choć już nie od dziś branża stara się w jak największym stopniu wypełniać oczekiwania społeczeństwa i minimalizować negatywny wpływ chemikaliów na środowisko.

Coraz bardziej nośnym tematem, zwłaszcza w kontekście zielonej transformacji, jest rozwój gospodarki opartej na wodorze. Na projekty wodorowe do 2050 roku Bruksela planuje przeznaczyć w ramach różnego rodzaju mechanizmów finansowania nawet do 400 mld euro. Chemia jest głównym producentem wodoru i to jej rozwiązania będą wpływać na rozwój wodorowych technologii, w których Unia Europejska upatruje jednego z ważniejszych sposobów na uzyskanie neutralności klimatycznej. Przemysł chemiczny odegra w „wodorowej rewolucji” kluczową rolę – nie tylko w opracowywaniu rozwiązań, ale także w ich wdrażaniu.

Co przed nami?

Pogodzenie celów ekologicznych z codziennym funkcjonowaniem sektora nie będzie proste. Stoimy przed koniecznością przebudowy całej europejskiej gospodarki – jako przemysł chemiczny bierzemy udział w tej transformacji. Aby zmiany mogły się dokonać, branży chemicznej potrzebne jest wsparcie administracji – tylko dzięki niemu będziemy w stanie sprostać wyśrubowanym oczekiwaniom. Dialog i współpraca z decydentami nigdy jeszcze nie były ważne tak, jak obecnie – w obliczu wyzwań, jakie wiążą się z prośrodowiskowymi planami Unii Europejskiej. Polskiej Chemii, jako jednemu z fundamentów i kluczowych elementów w tej całej „machinie”, potrzebne będzie stabilne prawo i odpowiednie otoczenie legislacyjne, by móc dokonać to, czego się od niej oczekuje.

Dlatego też tak ważne, zwłaszcza w kontekście odbudowy gospodarki po kryzysie spowodowanym pandemią COVID-19, jest uznanie sektora za strategiczny w ramach Polityki Przemysłowej Polski, które miało miejsce 9 czerwca 2021 roku. Program ten powstał dzięki bliskiemu współdziałaniu i konsultacjom z przedsiębiorcami oraz ekspertami, a jego zapisy stanowią odpowiedź na zapotrzebowanie poszczególnych branż, w tym chemicznej. – Musimy szerzej i głośniej mówić o roli sektora chemicznego w gospodarce. Polska Chemia jest jej bazą i naprawdę wiele od niej zależy. Chemia buduje, ubiera, leczy, chroni i nie jest to tylko puste hasło, lecz najbardziej trafny opis znaczenia, jakie sektor odgrywa w życiu każdego z nas. Cieszymy się, że wkład Polskiej Chemii w rozwój całego kraju został dostrzeżony, a nasze wielomiesięczne starania oraz współpraca z administracją przełożyły się na oficjalne uznanie sektora za kluczowy – podkreślił dr inż. Tomasz Zieliński, Prezes Zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego.

Aby sektor mógł się dalej rozwijać, konieczna jest jeszcze jedna rzecz – prawdopodobnie najtrudniejsza, bo dotycząca zmiany myślenia. Musimy odejść od stereotypowego, pejoratywnego postrzegania chemii i uświadomić sobie jej realne znaczenie, gigantyczną wartość, jaką wnosi w nasze codzienne życie. Czas skończyć z negatywnie nacechowanymi sformułowaniami, że coś jest „naszpikowane chemią”. Chemia ma przede wszystkim „jasną stronę”, o której zapominamy. Niemal wszystko, co nas otacza, od kosmetyków, składników do farmaceutyków, przez detergenty, rozpuszczalniki, tworzywa sztuczne, po paliwa to produkty chemiczne, bez których życie byłoby niemożliwe, a już z pewnością niekoniecznie lepsze.

Mówiąc o przyszłości Polskiej Chemii nie sposób nie wspomnieć o inwestycjach. Te nie będą możliwe bez wdrażania innowacji i nakładów na badania i rozwój. Nowatorskie rozwiązania w chemii są już normą, czego dowodem są projektowane i implementowane najnowocześniejsze technologie. Ogromne znaczenie w tym zakresie ma współpraca sektora ze środowiskiem naukowym i czerpanie z  jego doświadczeń i wiedzy. Przyszłość chemii to także cyfryzacja, sztuczna inteligencja – czwarta rewolucja przemysłowa dzieje się na naszych oczach, a chemia, jako nowoczesna branża, jest jej częścią.

Strategiczny sektor

Wszystkie wymienione powyżej obszary i udział chemii w absolutnie każdym z nich to wystarczający powód, by szerzej i głośniej mówić o roli Polskiej Chemii w gospodarce. Sektor jest dostawcą bezpiecznych, zrównoważonych i innowacyjnych rozwiązań dla całego społeczeństwa, jest również wiarygodnym partnerem i atrakcyjnym pracodawcą. Przemysł chemiczny stanowi bazę dla rozwoju technologicznego, ochrony środowiska naturalnego, nowych odkryć naukowych, rozwoju medycyny, czy zmiany przyzwyczajeń konsumenckich. Nasza branża jest kreatorem lepszego jutra, fundamentem nowoczesnego świata. Przyszłość bez chemii po prostu nie istnieje.

Strategiczność i rola branży chemicznej w gospodarce będzie również jednym z głównych tematów rozmów podczas VIII Kongresu Polska Chemia, który odbędzie się już 16 czerwca w formule całodziennego programu telewizji online. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny dla wszystkich zarejestrowanych.

Szczegóły i rejestracja dostępna jest na stronie: www.kongrespolskachemia.pl