Technologie dual-use w praktyce – Prezes Zarządu PIPC w dyskusji o roli przemysłu chemicznego w rozwoju sektora obronnego

24 października 2025 r. w Rzeszowie odbyło się spotkanie branżowe „Tworzymy przyszłość: technologie podwójnego zastosowania – szanse i możliwości dla przemysłu chemicznego”. Organizatorami wydarzenia byli Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego, MARMA Polskie Folie oraz INNpuls. Z ramienia Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego w spotkaniu wziął udział dr inż. Tomasz Zieliński, Prezes Zarządu PIPC.

Dyskusja, w której uczestniczyli liderzy z sektora chemicznego obejmowała kwestie związane z tym, jak technologie podwójnego zastosowania (dual-use) mogą stać się impulsem dla rozwoju polskiego przemysłu chemicznego i tworzyw sztucznych.

Sektor chemiczny wobec wyzwań współczesnego świata

W pierwszej części spotkania dr inż. Tomasz Zieliński, Prezes Zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego, wygłosił prezentację, w której podkreślił, że europejski przemysł chemiczny funkcjonuje pod dużą presją środowiskową, co dodatkowo osłabia jego konkurencyjność wobec innych regionów, w których stosuje się podejście bardziej przyjazne dla biznesu, np. poprzez zachęty finansowe lub zaangażowanie państwa. Według analiz Oxford Economics szacuje się, że koszty związane z przestrzeganiem przepisów w Europie wynoszą 12-13% całkowitej wartości dodanej sektora. Dodatkowo 60% przedsiębiorstw uważa regulacje unijne za uciążliwe.

Ekspert przedstawił też czynniki wpływające na konkurencyjność europejskiego sektora chemicznego. Wysokie koszty energii, polityki klimatycznej, rosnące wymagania środowiskowe oraz obciążenia administracyjne związane z kosztami pracy czy też polityką fiskalną powodują odpływ inwestycji przemysłowych poza kontynent.

W prezentacji Prezes Zieliński odniósł się także do łańcuchów dostaw europejskiego przemysłu chemicznego. W 2024 r. na rynek UE-27 przywieziono 1332 różnych produktów chemicznych. Blisko 680 z nich jest narażonych na duże ryzyko zakłóceń i stanowi 30% importu spoza UE-27. Głównymi dostawcami do Europy były Stany Zjednoczone i Chiny, które odpowiadają za prawie połowę importu do UE-27.

Zestawienie inicjatyw unijnych pokazało, że Europa jest regionem o największej liczbie regulacji dotyczących inwestycji, zrównoważonego rozwoju i bezpieczeństwa chemicznego. Polityki te – choć oparte na słusznych założeniach – często nakładają się na siebie, generując nadmierne koszty zgodności i biurokratyczne bariery. Efektem jest rosnące obciążenie przedsiębiorstw oraz wydłużenie czasu wdrażania innowacji. Prezes Zieliński podkreślił pilną potrzebę uproszczenia i harmonizacji przepisów, aby zapewnić spójność między ambicjami Europejskiego Zielonego Ładu a realiami przemysłu.

Potencjał technologii chemicznych w rozwoju sektora obronnego

Prezes Zieliński wystąpił również w panelu dyskusyjnym „Możliwości Wsparcia Rozwoju Technologii Podwójnego Zastosowania”. W trakcie dyskusji podkreślił, że przemysł chemiczny ma znaczący, jednak wciąż niedostatecznie wykorzystany potencjał we współpracy z sektorem obronnym. Firmy chemiczne dysponują technologiami, surowcami i rozwiązaniami o kluczowym znaczeniu dla bezpieczeństwa – od materiałów specjalistycznych po komponenty stosowane w logistyce, energetyce czy ochronie infrastruktury. Główną barierą pozostaje jednak skomplikowany system wejścia do sektora obronności, obejmujący rozbudowane procedury certyfikacyjne i restrykcyjne wymagania formalne. Jak wskazano, niezbędne jest stworzenie mechanizmów, które ułatwią ten dialog oraz włączą branżę chemiczną w krajową strategię przemysłowo-obronną. Równocześnie konieczne jest, by decydenci uwzględniali potencjał produktów i technologii chemicznych w planowaniu polityki gospodarczej i zabezpieczali odpowiednie źródła finansowania, aby chemia mogła realnie wspierać odporność i bezpieczeństwo państwa.

W panelu dyskusyjnym zasiedli również: Marta Półtorak, Prezes Zarządu, MARMA Polskie Folie, Barbara Sztyler, Dyrektor Generalny, SIEROSŁAWSKI GROUP, Mirosław Burat, Menedżer ds. wsparcia rozwoju sektora obronnego, Bank Gospodarstwa Krajowego, oraz Maciej Pawlus, Prezes Zarządu, GAMART. Moderatorem dyskusji był Jacek Szczerba, Business Manager, tworzywa.pl.