Transformacja energetyczna przemysłu chemicznego – stabilne ceny energii kluczowe dla realizacji celów UE

 Transformacja energetyczna przemysłu chemicznego – stabilne ceny energii kluczowe dla realizacji celów UE

28 stycznia 2025 r. w siedzibie Business & Science Poland w Brukseli odbyła się debata nt. zapowiedzianego przez Komisję Europejską w Kompasie Konkurencyjności Planu Działań na Rzecz Przystępnej Energii [ang. Affordable Energy Action Plan]. Dyskusja zorganizowana w formule chatham house zgromadziła przedstawicieli różnych sektorów przemysłów energochłonnych oraz decydentów z Komisji Europejskiej. W dyskusji wzięli udział m.in. Ditte Juul Jørgensen, Dyrektor Generalna ds. Energii w Komisji Europejskiej oraz Borys Budka, Przewodniczący Komisji ITRE w Parlamencie Europejskim. Polską Izbę Przemysłu Chemicznego reprezentował Szymon Domagalski, Radca ds. Regulacji w Pionie Rzecznictwa i Legislacji PIPC.

Wysokie i zmienne ceny energii stanowią poważne wyzwanie dla europejskich przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Ceny energii w Europie są znacznie wyższe niż w regionach konkurencyjnych, a dodatkowo zróżnicowane w poszczególnych krajach UE. Aktualne ceny energii elektrycznej są nawet 2-3 razy większe niż ceny w krajach pozaeuropejskich. Z kolei ceny gazu ziemnego są do 6 razy wyższe. Różnice w cenie wynikają z wielu czynników, w tym m.in. zależności UE od importu paliw kopalnych. Taka sytuacja ma szczególny wpływ na energochłonne gałęzie przemysłu, takie jak branża chemiczna.

Fot. Business & Science Poland

Eksperci PIPC o transformacji energetycznej

Podczas debaty Szymon Domagalski, Radca ds. Regulacji w PIPC zwrócił uwagę na kilka kluczowych aspektów transformacji energetycznej. Transformacja powinna być drogą do uniezależnienia się od dostaw surowców energetycznych oraz prowadzić do obniżenia cen energii. Dodatkowo konieczne jest uwzględnienie nowej dynamiki związanej z decyzjami USA, które mogą mieć wpływ na politykę energetyczną Europy. W kontekście globalnych napięć i zmian w sektorze energetycznym niezbędne jest monitorowanie oraz elastyczne dostosowywanie strategii europejskiej do zmieniających się uwarunkowań geopolitycznych i gospodarczych.

Eksperci Izby w stanowisku dot. Kompasu Konkurencyjności podkreślają, że tam, gdzie transformacja nie prowadzi bezpośrednio do obniżania cen, a stanowi dodatkowe obciążenie dla przemysłu, należy zweryfikować cele i podejście. Przykładem są rygorystyczne wymogi dotyczące wodoru RFNBO oraz potrzeba otwarcia na rewizję pośrednich celów emisji. Podkreślono również, że transformacja powinna być oparta na podejściu pragmatycznym, które będzie miało znacznie większe korzyści dla klimatu, bowiem zapobiegnie ucieczce emisji w wyniku przenoszenia produkcji do krajów z mniejszymi wymogami środowiskowymi oraz deindustrializacji Europy. Przemysł chemiczny oraz inne gałęzie przemysłu energochłonnego są kluczowe dla zachowania strategicznej autonomii i tym samym bezpieczeństwa UE.

W stanowisku podkreślono również, że nowe podejście powinno uwzględniać potencjalne skutki ekonomiczne dla różnych sektorów przemysłu oraz akceptację dla nowych technologii i dawać przemysłowi więcej swobody w dobieraniu środków do realizacji celów klimatycznych.

Ważnym aspektem było również stwierdzenie, że wszystkie działania zmniejszające emisje powinny być wspierane, nawet jeśli nie prowadzą do całkowitego wyeliminowania emisji. Należy przyjąć podejście stopniowe, które uwzględnia zarówno ochronę środowiska, jak i konkurencyjność przemysłu. Istotne jest stworzenie narzędzi wsparcia dla firm inwestujących w częściową dekarbonizację. Dodatkowo ważne jest uwzględnienie aspektu społecznego transformacji – zapewnienie stabilności miejsc pracy oraz wdrażanie programów szkoleniowych dla pracowników, aby ułatwić im adaptację do nowych warunków rynkowych.

Affordable Energy Action Plan

Niskie i stabilne ceny energii stanowią fundament opłacalności inwestycji w niskoemisyjne technologie oraz w innowacje związane z OZE i dekarbonizacją. Zbyt wysokie ceny energii mogą opóźniać proces transformacji, a nawet zagrażać stabilności przedsiębiorstw. Zapowiedziany przez Komisję Europejską Affordable Energy Action Plan ma pomóc w wykorzystaniu korzyści wynikających z redukcji kosztów energii poprzez dalszą integrację rynku oraz rozszerzenie gwarancji i instrumentów ograniczających ryzyko.

Niezbędnym elementem planu działań zapowiedzianego przez Komisję Europejską ma być także inwestowanie w sieci energetyczne Europy, aby towarzyszyć postępowi w kierunku systemu energetycznego o zerowym bilansie netto, zmniejszyć ryzyko ograniczeń dla energii odnawialnej i wykorzystać korzyści płynące z jednolitego rynku energii. W Kompasie Konkurencyjności Komisja Europejska podkreśliła, że Europa musi inwestować w modernizację i rozbudowę swojej sieci infrastruktury przesyłu i dystrybucji energii, przyspieszając inwestycje w sieci transportu energii elektrycznej, wodoru i dwutlenku węgla, a także w systemy magazynowania.

Fot. Business & Science Poland

Manifest Polskiej Chemii

W kontekście debaty warto przypomnieć postulaty branży chemicznej zawarte w Manifeście Polskiej Chemii opracowanym przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego i firmy zrzeszone w Izbie. W ramach filaru „Transformacja energetyczna” eksperci podkreślają m.in. następujące kluczowe kwestie:

  1. Zapewnienie dostępu do taniej i stabilnej energii. Jest to kluczowe dla branży chemicznej, która charakteryzuje się wysoką energochłonnością procesów produkcyjnych. Stabilne ceny energii zwiększają przewidywalność kosztów, co sprzyja konkurencyjności przedsiębiorstw na rynkach krajowych i międzynarodowych.
  2. Wsparcie finansowe dla działań dekarbonizacyjnych. Dzięki temu sektor chemiczny może skuteczniej przechodzić na bardziej ekologiczne procesy produkcji, jednocześnie utrzymując konkurencyjność na rynkach międzynarodowych.
  3. Wsparcie rozwoju i przyspieszenie wdrażania niskoemisyjnych technologii wytwarzania energii i rozwoju technologii wodorowych. Branża chemiczna wymaga stabilnych i niezawodnych źródeł energii, które zapewniają ciągłość produkcji przy osiąganiu neutralności klimatycznej. Niezbędne jest wsparcie inwestycji w produkcję i wykorzystanie odnawialnego i niskoemisyjnego wodoru, który może odgrywać kluczową rolę w dekarbonizacji procesów chemicznych.

Posty pokrewne