Manifest Polskiej Chemii zaprezentowany w Sejmie RP  

Wyzwania stojące przed branżą chemiczną, Manifest Polskiej Chemii – czyli inicjatywa Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego – oraz wybrane zagadnienia regulacyjne były przedmiotem pierwszego posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Przemysłu Chemicznego, które odbyło się 23 lipca 2024 r. w Kancelarii Sejmu RP. W spotkaniu aktywny udział wzięli dr inż. Tomasz Zieliński, Prezes Zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego, wraz z ekspertami Izby.

Obrady poprowadził Przewodniczący Zespołu Poseł na Sejm RP – Piotr Lachowicz. W spotkaniu uczestniczyli także Wiceprzewodniczący Zespołu, Poseł Piotr Górnikiewicz, Poseł Weronika Smarduch, Poseł Robert Wardzała, Poseł Marek Sowa, Poseł Roman Fritz oraz inni parlamentarzyści zaproszeni na posiedzenie. W posiedzeniu wzięli udział także przedstawiciele m.in.:

• Ministerstwa Rozwoju i Technologii,
• Ministerstwa Klimatu i Środowiska,
• Ministerstwa Aktywów Państwowych,
• Ministerstwa Finansów,
• Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Manifest Polskiej Chemii odpowiedzią na trudną sytuację przemysłu chemicznego

Na początku spotkania Prezes Zarządu PIPC, dr inż. Tomasz Zieliński, wprowadził uczestników spotkania w sytuację sektora chemicznego, prezentując dane statystyczne dotyczące branży na świecie, w Europie i w Polsce. Podkreślił stale rosnącą konkurencję ze strony przedsiębiorstw chemicznych zlokalizowanych w krajach azjatyckich, wskazując na znaczący wzrost w obszarze sprzedaży chemikaliów wyprodukowanych w Chinach, która w samym 2022 r. wynosiła ponad 2,4 biliona euro. Zaznaczył też, że eksport chemikaliów z UE-27 zanotował spadek o 7% w 2023 r.

Omówione zostały także kwestie związane z wybuchem wojny w Ukrainie m.in. gwałtowne wzrosty cen zarówno energii elektrycznej, jak i gazu ziemnego, używanych w procesach produkcji chemikaliów i wyrobów chemicznych. Podkreślono, iż przedsiębiorstwa branży chemicznej w dalszym ciągu mierzą się ze skutkami niestabilnej sytuacji na rynku energetycznym.

Następnie Parlamentarnemu Zespołowi ds. Przemysłu Chemicznego został przedstawiony Manifest Polskiej Chemii opracowany przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego we współpracy z przedstawicielami branży chemicznej zrzeszonymi w PIPC, którego celem jest zdefiniowanie koniecznych, kierunkowych działań, od realizacji których zależy skuteczne przeprowadzenie transformacji, odbudowa pozycji konkurencyjnej i dalsze funkcjonowanie Polskiej Chemii. Manifest skupia się na sześciu kluczowych filarach:

1. OCHRONIE RYNKU,
2. TRANSFORMACJI ENERGETYCZNEJ,
3. ZRÓWNOWAŻONEJ CHEMII,
4. GOSPODARCE CYRKULARNEJ,
5. SPRZYJAJĄCYCH REGULACJACH,
6. PRZYSZŁOŚCI POLSKIEJ CHEMII.

Wyrażono chęć do pogłębienia współpracy i wypracowania kierunków, które będą ograniczać ryzyka, na jakie narażona jest branża. Prezes Zieliński podkreślił także, że obecnie przeprowadzenie transformacji jest trudne do zrealizowania ze względu na ogromne koszty inwestycyjne, jakie się z nią wiążą (m.in. inwestycje w nowe źródła energii).

Nierówne szanse na rynku nawozów

Podczas posiedzenia poruszona została także kwestia związana z rynkiem nawozów. Przy rosnących cenach energii rynek kurczył się, ponieważ produkcja w Europie przestała być opłacalna. W tym samym momencie odnotowano także napływ dużej ilości produktów nawozowych importowane spoza jej granic UE. Obecnie najbardziej konkurencyjnym wskaźnikiem jest cena, która w przypadku produktów europejskich ze względu na ich wysoką jakość i szereg norm bezpieczeństwa, jakie muszą spełniać, aby wprowadzić je na rynek, jest wyższa niż w przypadku tych importowanych. Poruszono także temat potrzeby objęcia nawozów importowanych sankcjami, co mogłoby pomóc uszczelnić europejski rynek przed napływem produktów m.in. z Rosji i Białorusi. Zaznaczono, konieczność szczegółowego omówienia kwestii związanych z problemami na rynku nawozowym podczas kolejnych posiedzeń.

Branża nie czeka z założonymi rękami na kształt ostatecznych zmian legislacyjnych

W kolejnej części spotkania Aleksandra Sutryk, Główna Specjalistka ds. Regulacji w Polskiej Izbie Przemysłu Chemicznego, omówiła wybrane zagadnienia regulacyjne, mające wpływ na branżę chemiczną. Poruszono m.in. kwestie zmian w podatku od nieruchomości, w tym modyfikacji definicji budynku oraz rozszerzenie zakresu budowli. Ekspertka podkreśliła, że w przypadku branży chemicznej, gdzie urządzenia technologiczne są integralną częścią procesów produkcyjnych, taka zmiana może prowadzić do istotnego wzrostu kosztów operacyjnych i obniżenia konkurencyjności. ​Przedstawione zostały również wyzwania związane z planowanym ograniczeniem dla PFAS. Ze względu na ich powszechne i różnorodne zastosowania, natychmiastowe zastąpienie tych chemikaliów jest obecnie trudne do zrealizowania, ponieważ brakuje bezpiecznych i zrównoważonych alternatyw.

Poruszono także temat rewizji dyrektywy ws. emisji przemysłowych (IED), która będzie nakładać na przedsiębiorstwa nowe obowiązki – m.in. nowe zasady ustalania dopuszczalnych wielkości emisji oraz zmiany w procedurach wydawania pozwoleń. Zasygnalizowano również szereg zadań, jakie czekają firmy z branży chemicznej w związku z publikacją treści rozporządzenia ws. ekoprojektowania (ESPR). Ekspertka zwróciła także uwagę na nowe wymagania ws. cyberbezpieczeństwa wynikające z implementacji dyrektywy NIS2 do krajowego prawodawstwa. Główne postulaty PIPC w tym przypadku zakładają m.in. ujednolicenie klasyfikacji podmiotów w projekcie z klasyfikacją zawartą w dyrektywie NIS2, wprowadzenie rozróżnienia obowiązków pomiędzy podmiotami kluczowymi i ważnymi a także przedłużenie vacatio legis przynajmniej do 12 miesięcy.